ایران به عنوان کشوری نفتخیز به درآمدهای حاصل از فروش نفت وابسته است. به عقیده برخی نفت یک نعمت است که در کشور ما وجود دارد و باید تا جایی که می‌توانیم از آن به نفع اقتصاد کشور بهره ببریم. با توجه به حیاتی بودن درآمدهای نفتی برای اداره‌ی کشور، همواره این بخش یکی از اهداف مهم تحریم کنندگان بوده است.
تلاش برای خنثی‌سازی این تحریم‌ها طی سال‌های اخیر مورد توجه دولتمردان کشورمان قرار گرفته است. دولت سیزدهم اقداماتی را در جهت فروش نفت به اجرا گذاشته که از آن جمله می‌توان به همکاری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی اشاره کرد. وزارت نفت قراردادی را با ونزوئلا در این خصوص امضا کرده است و به نظر می‌رسد ظرفیتی هم در کشورهای منطقه ازجمله افغانستان، عراق، سوریه، یمن و لبنان در این حوزه برای ما وجود دارد.
لزوم فاصله گرفتن از خام فروشی و حرکت به سمت تولید فرآورده‌ها
«نرسی قربان» کارشناس ارشد انرژی در گفت‌وگو با ایرنا در مورد صادرات خدمات فنی و مهندسی کشورمان در حوزه‌ی انرژی اظهار کرد: با توجه به اینکه ما همواره تحت تحریم بوده‌ایم و تلاش داشته‌ایم منابع انرژی خود را به فروش برسانیم، راه‌هایی برای رفع مشکلات فنی خود در این حوزه کشف کرده‌ایم. اگر کشورهایی وجود داشته باشند که بخواهند از این دانش فنی ما استفاده کنند، فرصت مناسبی خواهد بود تا دانش خود را در اختیار آن‌ها قرار دهیم.
وی گفت: لزوم فاصله گرفتن از خام فروشی و حرکت به سمت تولید فرآورده‌های نفتی و گازی موضوعی است که طی سالیان گذشته همیشه مطرح بوده است و مسئله جدیدی نیست؛ البته باید بررسی کنیم که آیا همان‌طور که برای نفت ما مشتری وجود دارد، برای فرآورده‌هایمان هم تقاضا هست یا خیر.
این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به تولید فرآورده‌های نفتی در راستای خنثی سازی تحریم‌ها، افزود: این یک موضوع سیاسی است نه اقتصادی، در این سناریو در واقع ما در حال دور زدن تحریم‌ها هستیم و کار درستی است که باید انجام شود؛ اما اگر بخواهیم به تولید فرآورده‌ها از دید اقتصاد کلان نگاه کنیم، با یک موضوع بسیار گسترده روبرو هستیم و این موضوع به مسائل مختلفی بستگی دارد.
نرسی قربان گفت: به طور مثال در نظر بگیرید که ما روزانه ۲ میلیون بشکه نفت در روز صادرات داریم. تبدیل این حجم از نفت به فرآورده سرمایه‌گذاری هنگفتی را می‌طلبد، در حدود ۳۰ الی ۴۰ میلیارد دلار سرمایه لازم است تا پالایشگاه راه‌اندازی و نفتمان را تبدیل به فرآورده کنیم.
وی با بیان اینکه اکنون ما در شرایطی نیستیم که بتوانیم چنین سرمایه‌گذاری انجام دهیم، ادامه داد: از طرف دیگر، اداره پالایشگاه‌های تازه تأسیس نیاز به فناوری‌های نوین دارد که در وضعیت تحریمی فعلی امکان دستیابی به آن کم ندارد.
این کارشناس حوزه انرژی در خصوص پیشنهاد برخی کارشناسان مبنی بر اینکه به‌جای پالایشگاه سازی در کشور به سمت استفاده از پالایشگاه‌های نیمه‌کاره در کشورهای دیگر مانند ونزوئلا، عراق، سوریه، یمن، افغانستان، لبنان و… برویم، تصریح کرد: این سیاستی است که می‌توان در دستور کار قرار داد، اگر کشوری را پیدا کنیم که پالایشگاهی داشته باشد و همکاری ما را بخواهد، می‌توانیم از این فرصت بهره ببریم.
نرسی قربان با بیان اینکه قبلاً تجربه همکاری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی را داشته‌ایم، افزود: به‌طور مثال، در حدود ۵۰ سال پیش پالایشگاه‌هایی را در کره‌ی جنوبی، هند و آفریقای جنوبی خریده بودیم و تلاش می‌کردیم نفت خود را به این کشورها بفروشیم.
وی گفت: در ادامه این پالایشگاه‌ها فروخته شد و پالایشگاه ما در کره جنوبی که آن را فروختیم، الآن یکی از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های دنیاست. به طور کلی، همکاری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی امکان‌پذیر است و مزایایی برای کشور دارد.
کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: برای فروش تضمینی نفت، باید بازار سازی انجام داد و صادرات خدمات فنی مهندسی و اخذ سهام در پالایشگاه فراسرزمینی، اقدام بسیار مهمی در زمینه این بازار سازی برای فروش نفت خام است. به طور کلی همه کشورها به دنبال یافتن راه‌هایی برای فروش بیشتر نفت خودشان هستند.
نرسی قربان با اشاره به اینکه باید از همه فرصت‌ها برای فروش نفت خود استفاده کنیم، ادامه داد: نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشیم این است که ما فرصت زیادی برای فروش نفت نداریم. با توجه به جهت‌گیری انرژی در جهان که به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر پیش می‌رود، ما فرصت چندانی برای فروش نفت نداریم.
