در دولت سیزدهم اجرای طرح‌های راهبردی و تغییر مسیر از سوخت محوری به سود محوری با پالایش روزانه دو میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت‌خام و میعانات گازی و تولید ۱۱۲ میلیون لیترگازوئیل، ۱۰۰ میلیون لیتر بنزین، افزایش ۲۳ درصدی تامین و توزیع سوخت وجابجایی ۱۳۵ میلیارد لیترفرآوده‌های نفتی در شعاع ۵۰۰ کیلومتردر کشور، ثبت رکورد انتقال ۱۲۸ میلیارد لیترنفت خام و فرآورده‌های نفتی، تثبیت و افزایش ذخایر استراتژیک سوخت کشور اجرایی شد.
همچنین تامین خوراک ۹۵ نیروگاه تولید برق و انرژی در جهت جلوگیری از خاموشی‌های گسترده در کشور به میزان ۱۸ میلیارد و ۶۰۰ میلیون لیتر، ارسال سوخت به صنایع بزرگ به میزان ۵ میلیارد و ۳۰۰میلیون لیتر، تبدیل کارگاهی بیش از ۱۰۰ هزار خودروی عمومی تاکسی و وانت به دوگانه سوز به صورت رایگان، فراهم کردن زیر ساخت و صادرات دریایی گاز مایع در پایانه شهید باهنر و جلوگیری از انباشت و سوزاندن ۲۰۰۰ تن در روز با حدود ارزش صادراتی ۳۶۵ میلیون دلار در سال نیز محقق شد.
انعقاد تفاهمنامه مطالعات فنی و مهندسی احداث پالایشگاه‌های جدید و توسعه پالایشگاه‌های موجود در کشورهای حوزه کارائیب با هدف جلوگیری از خام فروشی و ایجاد ارزش افزوده، را میتوان از خدمت رسانی به مردم ایران در دولت سیزدهم برشمرد.
از تامین خوراک نیروگاه‌ها تا سوخت‌رسانی به پمپ بنزین‌ها
صنعت پالایش و پخش در فصل سرد سال، تعهدات جدیدی را علاوه بر تامین سوخت روزانه صنایع و بخش خانگی و جایگاه‌های عرضه سوخت متحمل می‌شود. کمبود گاز در نیروگاه‌ها طی دو سال گذشته دوصنعت برق و گاز را با بحرانی جدی روبرو کرده بود. در این بین با ارسال روزانه حدود ۳۷ میلیون لیتر سوخت مایع به نیروگاه‌های کشور، در شش ماهه نخست سال ۱۴۰۰ منجر به عدم خاموشی گسترده در کشور شد. براساس آمار موجود در سال ۱۴۰۰، حدود ۱۸ میلیارد و ۶۰۰میلیون لیتر سوخت مایع به نیروگاه‌های کشور تحویل داده شده است.
همچنین در فرآیند تامین و توزیع سوخت به بازارهای داخلی نیز آمار گویای این است که از نیمه دوم سال ۱۴۰۰ تا تیرماه ۱۴۰۱ بیش از ۶۱ میلیارد لیتر سوخت شامل گازوئیل و بنزین به جایگاه‌های عرضه سوخت در سراسر کشور ارسال شده است.
۱۰۰ هزار خودروی عمومی دوگانه‌سوز شدند
با نگاهی به الگوی مصرف بنزین میتوان دریافت که یک جهش قابل توجه در مصرف بنزین رقم خواهد خورد، به گونه‌ای که طی سال ۱۴۰۵ به ۱۱۷ میلیون لیتر در روز، در سال ۱۴۱۰ به ۱۳۴ میلیون لیتر در روز و در افق سال ۱۴۲۰ به بیش از ۱۵۳ میلیون لیتر در روز خواهد رسید.
از این رو مدیریت بهینه مصرف سوخت برای جلوگیری از بحران پیش رو در صدر برنامه‌های اجرایی قرار گرفته است. در این فرآیند از جمله اقداماتی که انجام شد در بخش تبدیل کارگاهی، یک قرارداد با گروه صنعتی ایران خودرو به منظور تولید ۴۵ هزار خودروی دوگانه‌سوز اعم از تاکسی و وانت در آذرماه سال ۱۴۰۰ به ارزش ۲۰ میلیون دلار منعقد شد تا ضمن مدیریت مصرف بنزین صرفه‌جویی ارزی قابل توجهی را رقم بزند.
این درحالی است که بر اساس مصوبه شورای اقتصاد، مقرر شد یک میلیون و ۲۰۶ هزار خودرو مجهز به سیستم دوگانه‌سوز شوند که براساس آمار موجود از تیرماه سال گذشته تا تیرماه سال جاری بالغ بر ۱۰۰ هزار خودروی عمومی با تسهیلات رایگان دوگانه‌سوز شده‌اند.
اقدام برای مکانیزه ساختن رویه صدور مجوز جایگاه سوخت مایع
اوایل سال جاری برای یکپارچه‌سازی و ساماندهی صدور مجوزهای ساخت جایگاه‌های عرضه سی‌ان‌جی و سوخت مایع و به منظور شفاف سازی، حذف فرآیند بروکراسی در صدور مجوز و حذف امضاهای طلایی، سامانه‌ای با عنوان «درگاه ملی درخواست مجوز جایگاه سوخت» راه‌اندازی شد؛ به‌منظور سهولت دریافت مجوز ساخت جایگاه‌ها سی‌ان‌جی و سوخت مایع از سوی متقاضیان و بخش خصوصی، سامانه یادشده فعال و در دسترس عموم متقاضیان برای استفاده قرار گرفت.
تولید روزانه ۶۵۰۰ تن ال. پی. جی در پالایشگاه‌ها
سامانه سدف به منظور توزیع الکترونیکی برای توزیع ال‌پی‌جی در راستای ممانعت از انحراف تغییر مسیر ال‌پی‌جی به سبد سوخت خودروها، اوایل سال ۱۴۰۰ به طور کامل راه‌اندازی شد. در سامانه سدف ۲.۲ میلیون خانواری که نیازمند ال‌پی‌جی هستند ثبت‌نام کرده‌اند. روزانه ۶۵۰۰ تن ال. پی. جی در پالایشگاه‌ها تولید و به طور میانگین روزانه ۵۱۰۰ تن در داخل کشور توزیع می‌شود که با نظارت درست در مصرف، مسیر جدیدی برای صادرات و ارزآوری آن در کانال اقتصادی کشور ایجاد شد.
رونمایی از نخستین پروژه در حوزه تلفیق پالایش و پتروشیمی
طرح احداث پتروپالایشگاه شهید سلیمانی از جمله طرح‌هایی است که در حرکت به سمت سودمحوری در اولویت اجرا و به بهره‌برداری رسیدن قرار گرفته است. طرح ۳۰۰ هزار بشکه‌ای با هدف افزایش ظرفیت پالایشی و تامین فرآورده‌های مورد نیاز با تاکید بر زنجیره ارزش در استان هرمزگان و در مجاورت پالایشگاه‌های بندرعباس و ستاره خلیج فارس احداث خواهد شد.
پتروپالایشگاه لاوان وارد فاز اجرایی می‌شود
طرح احداث پتروپالایشگاه لاوان به ظرفیت ۱۵۰ هزار بشکه از جمله طرح‌های پیش‌بینی شده با خوراک نفت خام است. براین اساس خوراک این پتروپالایشگاه نفت خام بوده که در فاز اولیه و در مرحله نخست محصولات نفتی و در فاز دوم محصولات و فرآورده‌های پتروشیمی تولید خواهد شد.
هدف از ساخت پتروپالایشگاه لاوان تکمیل زنجیره‌های ارزش، توقف خام‌فروشی، ایجاد اشتغال، توسعه پایدار، جلوگیری از خروج ارز، استفاده حداکثری از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های داخلی و کسب بازارهای هدف در اقتصاد بین‌المللی است. همچنین واحد ایزومریزاسیون پالایشگاه لاوان با استفاده از توان داخلی و شرکت‌های دانش بنیان با هدف افزایش یک میلیون لیتر تولید روزانه بنزین یورو ۴ و رشد ۵۰ درصدی در تولید راه‌اندازی شده است. گفتنی است، احداث پالایشگاه ۱۸۰ هزار بشکه‌ای خوزستان نیز در دستور کار قرار گرفته است.
خط لوله تابش
اواخر دیماه سال ۱۴۰۰ یک تفاهمنامه بین شرکت ملی پالایش و پخش و بانک ملت برای احداث خط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی رفسنجان – مشهد تابش (تامین بازار انرژی شرق) به طول ۹۷۸ کیلومتر منعقد شد. استقرار این کریدور اقتصادی باتوجه به اینکه ۵۰ درصد سوخت مصرفی در نیمه شمالی کشور مصرف از طریق خط لوله ری تأمین می‌شود می‌تواند شبکه سوخت را از تک بعدی بودن خارج کند.
از جمله اهداف این پروژه میتوان به انتقال فرآورده با ظرفیت ۱۵۰ هزار بشکه در روز، تامین پایدار سوخت موردنیاز شرق و شمال شرق کشور (استان‌های خراسان جنوبی، رضوی و شمالی)، کوتاه شدن مسیر انتقال فرآورده، کاهش مصرف سوخت و کاهش هزینه‌های حمل، تسهیل صادرات فرآورده به کشورهای همجوار، استفاده از خط لوله به عنوان جایگزین حمل و نقل جاده‌ای، اشاره کرد.
احداث خط لوله پارس
امضای تفاهمنامه خط لوله پارس با هدف تامین کسری و توزیع بهینه سوخت مورد نیاز استان فارس، کاهش تردد نفتکش‌های جاده‌ای، افزایش حجم ذخیره سازی فرآورده‌های نفتی این استان و … به امضاء رسید. این طرح ظرفیت انتقال روزانه ۷۳ هزار بشکه فرآورده را از هرمزگان به استان فارس را مهیا خواهد کرد.
این خط لوله راهبردی به طول ۴۰۰ کیلومتر با قطر ۱۴ اینچ در مسیر شهرستان‌های مهرآران و فسا ساخته می‌شود و سپس به شیراز می‌رسد، در طول مسیر این خط لوله ۲ تلمبه‌خانه، یک پایانه و یک انبار نفت جدید به ظرفیت ۸۰ میلیون لیتر در فسا ساخته خواهد شد.
ارتقاء کیفی سوخت تولیدی
پروژه‌های تصفیه گازوئیل، ارتقاء کیفی نفت گاز و سولفورزدایی نفت کوره از ته مانده برج‌های تقطیر در پالایشگاه اصفهان آماده بهره برداری است.
تولید کک سوزنی در پالایشگاه امام خمینی(ره) شازند، ارتقاء کیفی محصولات سنگین واحد کک سازی در بندرعباس، ارتقاء کمی و کیفی فرآورده‌های تولیدی در پالایشگاه نفت تبریز، طرح احداث واحد بهبود کیفی و کمی بنزین در تهران، طرح احداث واحد سولفورزدایی نفت کوره در کرمانشاه، واحد تقطیر در خلا جدید لاوان از دیگر طرح‌های در دست اقدام است که فاز مطالعاتی آن در حال اجراست.
نوسازی ناوگان حمل و نقل جاده‌ای
نوسازی ناوگان حمل و نقل جاده‌ای تفاهمنامه نوسازی ۵۰۰ نفتکش سوخت جاده‌پیما به امضا رسید. گفتنی است در مرحله اول نوسازی ناوگان از مجموع ۴ هزار دستگاه، ۵۰۰ دستگاه نوسازی می‌شود. با اجرایی شدن این تفاهمنامه، بانک ملت متعهد شد برای نوسازی ۵۰۰ کشنده تا ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کند.
هم‌اکنون حدود ۶۵ درصد فرآورده موردنیاز بخش نیروگاهی با نفتکش ارسال و حمل می‌شود و حدود ۱۴ هزار و ۸۰۰ نفتکش در زنجیره توزیع فرآورده فعالیت می‌کنند که نوسازی این ناوگان، نقش مهمی در تسهیل و به‌روزرسانی فرآیندهای این عملیات، افزایش ضریب ایمنی و استانداردهای زیست‌محیطی ایفا خواهد کرد.
ممانعت از توقف فرآورده‌ها در هرمزگان
نباید از نظر دورداشت که با برشمردن ظرفیت پالایشگاه‌های موجود و تعریف طرح‌های جدید، ظرفیت پالایشی هرمزگان از لحاظ استراتژیک به بیش از یک میلیون بشکه می‌رسد که ضرورت دارد ذخیره‌سازی فرآورده‌ها به موازات آن افزایش یابد و زیرساخت‌های جدیدی در بخش ظرفیت‌های دریایی، صادرات و اسکله ایجاد شود.
دراین راستا تفاهمنامه مالی طرح احداث مخزنگاه شهید نادر مهدوی در استان هرمزگان روستای جمال آباد بندرعباس در ششم اردیبهشت‌ماه سال جاری با حضور وزیر نفت بین شرکت ملی پالایش و پخش فرآرده‌های نفتی ایران و بانک ملی امضا شد.
توسعه انبارهای ذخیره‌سازی فرآورده‌های نفتی با توجه به برنامه احداث پتروپالایشگاه شهید سلیمانی و پالایشگاه مهر خلیج فارس افزون بر پالایشگاه‌های موجود، افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی راهبردی کشور، ایجاد بزرگ‌ترین مرکز ذخیره‌سازی فرآورده‌های نفتی در سواحل جنوب کشور و تکمیل زنجیره صادرات دریایی و زمینی فرآورده‌های نفتی از جمله اهداف طرح ذخیره‌سازی فرآورده‌های نفتی شهید نادر مهدوی به حساب می‌آید.
با امضای این تفاهمنامه کشور شاهد افزایش ۶۰۰ میلیون لیتری ظرفیت ذخیره‌سازی فرآورده‌های نفتی در جنوب این مرز و بوم خواهدبود.
رکوردزنی در عملیات انتقال فرآورده های نفتی ایران
با ثبت رکورد انتقال ۱۲۸ میلیارد لیتر نفت خام و فرآورده های نفتی اصلی در سال ۱۴۰۰، یک رکورد شکنی در این بخش ثبت و ضبط شد.
آغاز صادرات دریایی گاز مایع از پایانه شهید باهنر
پتانسیل صادراتی گاز مایع شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ۲۰۰۰ تن در روز است که تاکنون به دلیل محدودیت‌های مقاصد صادرات زمینی و عدم تمهیدات صادرات دریایی و توسعه زیرساخت های لازم در دوره های گذشته امکان تحقق اهداف صادراتی میسر نبوده است ولی با تلاش و پیگیری مستمر، اخیراً امکان صادرات دریایی گاز مایع در پایانه شهید باهنر بندرعباس و جلوگیری از هدر رفته حدود ۳۶۵ میلیون دلار منابع ارزی در سال محقق شده است.
