طی هفته جاری به علت عملیات عمرانی که در محل ورودی شهر بم برای ساخت پارک تعدادی از میله چاه‌های قنات قنبرآباد شیخی که در مسیر این فعالیت عمرانی قرار داشتند تخریب و مسیر قنات نیز مسدود شد.
این درحالی است که سرپرست امور منابع آب شهرستان بم از تلاش ها برای رفع انسداد مسیر قنات قنبرآباد شیخی بم خبر می دهد و می گوید که اینک اظهارنظر کامل درباره دلیل انسداد مسیر قنات اجحاف است زیرا این اتفاق در زیرزمین رخ داده و هر زمان آزادسازی صورت گرفت همه چیز مشخص خواهد شد.
شهرستان بم با داشتن پرآب‌ترین قنات‌های ایران، از جمله مهم‌ترین مراکز تاریخی در بحث سازه‌های آبی جهان به شمار می رود این درحالی است که ۲ قنات اکبرآباد و قاسم آباد آن نیز ثبت جهانی است.
در سطح شهرستان بم بیش از ۳۰۰ قنات فعال و غیرفعال و در محدوده حریم ثبت جهانی نیز بیش از ۴۹ قنات فعال وجود دارد که قنات قنبرآباد شیخی با دبی ۳۶۰ لیتر بر ثانیه پر آب‌ترین قنات بم است که حدود ۴۰۰ هکتار از زمین های این شهرستان را زیرپوشش دارد.
قنات قنبرآباد شیخی آسیب‌پذیر بوده است
مدیر پایگاه جهانی قنوات بم گفت: قنات قنبرآباد شیخی در مسیر تردد خودروهای سنگین قرار دارد و همچنین به دلیل سیلاب سال ۹۵ نیز این قنات آسیب دیده بود.
منیره ستارزاده افزود:با توجه به اینکه در فصل اردیبهشت دبی قنات‌ها بیشتر می‌شود و قنات‌ها از آبدهی بالاتری برخوردار هستند کوچکترین اخلال و لرزش باعث ایجاد موج در قنات می‌شود.
به گفته وی مسیر قنات در شیب قرار دارد و حجم زیاد آب باعث شده تا دیواره‌های قنات از داخل تخریب شوند.
وی می گوید بهتر است در مسیر قنات‌هایی که در محور ترانزیتی کرمان-بم و برعکس قرار دارند تابلوهای هشدار دهنده برای آگاهی رانندگان به منظور کاهش سرعت نصب شود.
فشار و لرزش فعالیت عمرانی به قنات آسیب زده است
وی ادامه داد:پیمانکاری که در این مسیر برای احداث بوستان فعالیت داشته است حدود چهار متر در بین دو طرف جاده را خاکریزی و تسطیح کرده و فشار و لرزش ایجاد شده به قنات آسیب زده است.
به گفته این مسئول، میله چاه‌ها کار هواکش قنوات را برعهده دارند و اگر بسته شوند قنات خفه می شود و ریزش می‌کند؛ همچنین پیمانکار بدون اطلاع و آگاهی به طور تصادفی یکی از میله چاه‌ها را پر کرده است.
ستارزاده اظهارکرد: اطراف میله چاه‌های دیگری که در مسیر فعالیت عمرانی وجود داشته خاک ریخته شده و از آنجا که سطح آن پایین است،هر لرزشی باعث می شود خاک‌ها پایین بریزد.
مالکان قنات هم فعالیت عمرانی را گزارش نکردند
مدیر پایگاه جهانی قنوات بم خاطرنشان کرد:متاسفانه مالکان قنات هیچ گزارشی به جهاد کشاورزی یا آب منطقه‌ای مبنی بر فعالیت عمرانی در مسیر قنات نداده‌اند.
قنات قنبرآباد شیخی کمرشکن شده است
در ادامه مدیر مرکز قنات استان کرمان نیز مستقر در بم گفت: مطالعه تمدن قناتی بم عامل مهمی برای معرفی باغ‌شهرجهانی بم بوده است بنابراین باید در حفظ و نگهداری قنوات تلاش و پیگیری بیشتری داشته باشیم.
محمد بَرشان با اشاره به انسداد تعدادی از میله چاه های قنات قنبرآباد شیخی بیان کرد:این قنات کمرشکن شده و فشارهای جانبی که به مرور بر سطح خاک وارد شده باعث ریزش و تخریب قنات از داخل شده است.
وی ادامه داد:انسداد مسیر آب در قنات باعث پس زدن آب و ایجاد یک سد زیرزمینی خواهد شد و با توجه به دبی بالای این قنات(۳۶۰ لیتر بر ثانیه) امکان خسارت بیشتر نیز وجود خواهد داشت.
برشان می‌گوید انتظار می‌رود برای حل این مشکل ستاد مدیریت بحران در سطح شهرستان برگزار و هرچه سریعتر مشکل مرتفع شود.
بحث ایمنی مُقنی ها اولویت دارد
همچنین سرپرست امور منابع آب شهرستان بم در این باره می‌گوید مسیر قنات انسداد پیدا کرده و نمی‌توان بدون در نظر گرفتن بحث ایمنی مُقنی‌ها کاری کرد.
بهنام باشتمن گفت: قنات هشت کیلومتر طول دارد و خوشبختانه آسیب جدی ندیده است زیرا جنس رسوب های این قنات به صورت سنگ چاله و منسجم است و ریزش قنات صورت نمی گیرد.
وی اظهارکرد: تا زمانی که مُقنی کار رفع انسداد را به اتمام نرساند نمی‌توان به طور کامل اظهارنظری درباره دلیل انسداد مسیر قنات داشت.
به گفته باشتمن براساس تجربیات مُقنی‌ها و سلسله مراتبی که صورت گرفته مسیری که بین دو جاده قرار داشته مورد تخریب قرار گرفته اما هنوز نمی‌توان گفت کدام میله چاه تخریب شده است.
وی می‌گوید البته مشکل انسداد مسیر قنات‌ها همیشه وجود داشته و می‌تواند براثر زلزله ،سیلاب یا فعالیت عمرانی باشد.
سرپرست امور منابع آب شهرستان بم تاکیدکرد:در عرض همین جاده قنات‌های متعددی عبور می‌کند که برای هیچ کدام از این قنات‌ها اتفاقی رخ نداده است به طور مثال قنات لنگه در فاصله ۱۰۰ متری قنات قنبرآباد شیخی دچار مشکل نشده است.
فعلا اظهارنظر درباره دلیل انسداد اجحاف است
باشتمن می‌گوید اینک اظهارنظرکردن درباره دلیل انسداد اجحاف است زیرا این اتفاق در زیرزمین رخ داده و هر زمان آزادسازی صورت گرفت همه چیز مشخص خواهد شد.
وی افزود:مسیر این قنات در محور ترانزیتی قرار دارد که محل تردد خودروهای سنگین متعددی است و این ترددها خودشان زلزله مصنوعی را ایجاد می‌کنند.
این مسئول با بیان اینکه ۲ تیم همزمان در حال فعالیت هستند اظهارداشت: قنات‌ها مانند چاه نیستند که بتوان پیشرفت سریعی داشت زیرا برخی قسمت‌ها ۸۰ سانتیمتر باید لایروبی و برخی قسمت‌ها هم باید میل چاه به طور کامل آواربرداری شود.
آب منطقه ای دنبال احیای قنوات است
باشتمن تصریح کرد: اگر قناتی خشک شود انگار یک فرد می‌میرد و آب منطقه ای به دنبال احیای قنوات است زیرا قنات‌ها بدون هیچ هزینه‌ای خودشان آب دارند.
وی می‌گوید آب قنوات اضافه سفره‌های زیرزمینی است و ربطی به آب‌های زیرزمینی ندارد و حفر چاه تنها دشمن آب‌های زیرزمینی است.
سرپرست امور منابع آب شهرستان بم عنوان‌کرد: برای حل این مشکل جلسات متعددی با حضور فرماندار،نماینده مالکان قنات،مُقنی‌ها،پیمانکار و جهاد کشاورزی برگزار و مقرر شد که هر چه سریعتر مشکل انسداد رفع شود همچنین بحث بیمه کردن مُقنی‌ها توسط پیمانکار در دستور کار قرار گرفت.
شهرستان بم در فاصله ۱۹۵ کیلومتری شرق استان کرمان قرار دارد.
