یکی از برنامه‌هایی که «علی‌اکبر محرابیان» به‌عنوان وزیر نیروی دولت سیزدهم مطرح کرد تلاش برای احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه انرژی‌های تجدید پذیر در طی چهار سال آینده است.
بر اساس قانون پنج ساله برنامه ششم توسعه (۱۴۰۰- ۱۳۹۶) دولت می‌بایست سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک را تا پایان اجرای برنامه، حداقل به پنج درصد برساند، علاوه بر آن ماده ۵۰ قانون برنامه ششم، دولت را مکلف کرده که سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک را با اولویت سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی (داخلی و خارجی) با حداکثر استفاده از ظرفیت داخلی تا پایان اجرای قانون برنامه به حداقل پنج درصد ظرفیت برق کل کشور برساند.
بر اساس تصویب‌نامه هیات وزیران در سال ۹۵ و با استناد به اصل ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مقرر شده وزارتخانه‌ها، موسسه‌ها و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی، بانک‌ها، شهرداری‌ها، بر اساس فهرستی که وزارت نیرو تعیین و منتشر کرده، باید طی دو سال دست‌کم ۲۰ درصد از برق مصرفی ساختمان‌های خود را از انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کنند.
تجدیدپذیرها موردتوجه دولت سیزدهم
با وجود این الزام قانونی آن‌گونه که باید و شاید استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در دولت قبل جدی گرفته نشد و با عدم ساخت نیروگاه و عدم افزایش ظرفیت تولید برق باعث افزایش خاموشی‌ها در کشور بود، اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم و انتخاب «علی‌اکبر محرابیان» به‌عنوان وزیر نیرو توجه به این منبع مهم تولید انرژی موردتوجه جدی قرار گرفت.
پیش‌تر «علی‌اکبر محرابیان» توجه به توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به‌خصوص توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و بادی را از رئوس برنامه‌های وزارت نیرو در دولت سیزدهم عنوان کرده بود و با تشکر از بیانات ارزشمند رهبر معظم انقلاب در حمایت از توسعه انرژی‌های پاک، اعلام کرده بود که با آغاز به کار دولت سیزدهم، وزارت نیرو احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه‌های تجدیدپذیر را در مدت چهار سال در برنامه دارد. این موضوع مهم در دستور کار سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) قرار گرفت.
احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه جدید تجدیدپذیر با کمک بخش خصوصی
پس از این سازمان انرژی‌های تجدید پذیر و بهره‌وری برق ایران تلاش خود را برای این توسعه کم‌نظیر بکار گرفت و در این رابطه «محمود کمانی» رییس سازمان انرژی‌های تجدید پذیر و بهره‌وری برق ایران گفت: ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه جدید در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر با کمک سرمایه‌گذاران بخش خصوصی احداث می‌شود.
وی فزود: این میزان نیروگاه انرژی‌های تجدید پذیر طی بازه زمانی چهار ساله احداث خواهد شد. انرژی‌های تجدیدپذیر کشورمان شامل خورشیدی، بادی، برق‌آبی کوچک، زیست توده و توربین انبساطی است که همه این‌ها تنها یک درصد سهم نیروگاهی کشور را به خود اختصاص داده‌اند که سهم بسیار ناچیزی است. اکنون ظرفیت نصب‌شده نیروگاه‌های تجدید پذیر کشور حدود ۹۰۰ مگاوات است که ۳۱۰ مگاوات نیروگاه بادی و ۳۹۰ مگاوات خورشیدی است.
کمانی ادامه دارد: متوسط ظرفیت نیروگاهی جهان در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر ۳۰ درصد است که در برخی کشورها به ۷۰ تا ۸۰ درصد نیز می‌رسد و روند کلی جهان رفتن به سمت تولید ۹۰ درصد برق از انرژی‌های تجدیدپذیر است. برخی کشورها تا سال ۲۰۳۰، برخی تا ۲۰۴۰ و برخی نیز تا سال ۲۰۵۰ اتمام استفاده از سوخت‌های فسیلی را اعلام می‌کنند.
وی افزود: وضعیت جهانی در مقایسه با کشورمان نشان‌دهنده آن است که ما نیز باید تلاش بیشتری برای استفاده از این نوع انرژی‌ها بکار ببندیم زیرا دیگر نمی‌توان تنها به انرژی‌های فسیلی برای تامین برق متکی بود.
رییس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران ارزان بودن و فراوان بودن سوخت‌های فسیلی را یکی از عوامل موردتوجه قرار نگرفتن استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در کشورمان دانست و خاطرنشان کرد: باوجود فراوانی سوخت گاز نیروگاه‌های ما در زمستان با مشکل روبرو شده و تامین برق با مشکل روبرو خواهد شد و علاوه بر آن آلودگی زیادی به همراه دارند.
کمانی گفت: دیگر نمی‌توان با تکیه صرف به سوخت‌های فسیلی برق تامین کرد و براین اساس دولت سیزدهم و وزیر نیرو تلاش خود را برای به‌کارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر با اعلام احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر نشان دادند.
ظرفیت ۱۴۰ هزار مگاواتی تولید برق از انرژی‌های خورشیدی و بادی
وی از شناسایی یک‌صد هزار مگاوات ظرفیت در زمینه انرژی خورشیدی و ۴۰ هزار مگاوات در زمینه انرژی بادی در کشور خبر داد که هنوز مورداستفاده واقع نشده و خاطرنشان ساخت: ۱۰ هزار مگاوات در مقابل این ظرفیت عظیم عدد چندان بزرگی نیست.
معاون وزیر نیرو ادامه داد: دو اتفاق مهم در بخش هزینه‌های مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر رخ‌داده که استفاده از این نوع انرژی را مقرون به‌صرفه‌تر کرده است؛ از طرفی هزینه‌های تجهیزات موردنیاز آن رو به کاهش است. زمانی، تجهیزات موردنیاز برای تولید هر کیلووات ساعت برق حدود ۲ هزار دلار هزینه بود اما اکنون به این رقم به ۶۰۰ دلار به ازای هر کیلووات ساعت کاهش یافته است.
کمانی اتفاق دوم را افزایش بهره‌وری تجهیزات عنوان کرد که زمان طولانی‌تری می‌توان از آن‌ها استفاده کرد و گفت: بر این اساس اگر نرخ گاز با نرخ صادراتی آن مورد محاسبه قرار گیرد استفاده از انرژی بادی و خورشیدی در رقابت با انرژی فسیلی مقرون به‌صرفه خواهد بود.
وی افزود: اکنون ضرورت جدی است که کشور به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برود تا بتوان از مزیت‌های آن بهره گرفت.
رییس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران ادامه داد: خرید تضمینی برق تولیدکنندگان انرژی‌های تجدید پذیر همچنان برای دارندگان مجوز و پروانه برقرار است و حمایت‌های لازم نیز از آنان انجام خواهد شد اما این نوع تامین سرمایه برای احداث ۱۰ هزار مگاوات جوابگو نیست بنابراین به دنبال مدل جدیدی برای تامین سرمایه موردنیاز هستیم.
کمانی از اعلام فراخوانی برای جذب سرمایه‌گذاران در این بخش خبر داد و گفت: تاکنون حدود ۳۲ هزار مگاوات درخواست دریافت شده و پیش‌بینی می‌شود این عدد به ۵۰ هزار مگاوات افزایش یابد.
وی ادامه داد: مسیر تازه‌ای که در نظر گرفته شده، استفاده از ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید و استفاده از تهاتر سوخت صرفه‌جویی شده است که کمک بسیار خوبی به سرمایه‌گذاران خواهد بود که اکنون در حال پیگیری مجوزها و آیین‌نامه‌های لازم هستیم تا اجرایی شود. به این ترتیب سود سرمایه‌گذاری طی مدت سه تا چهار سال برخواهد گشت و حدود شش تا هفت سال نیز تعهد تامین برق وجود دارد.
معاون وزیر نیرو افزود: از آن تاریخ به بعد به مدت ۲۰ سال سرمایه‌گذار می‌تواند برق تولیدی خود را عرضه کند به‌عبارت‌دیگر ما تعهد خرید تضمینی نداریم و خریدوفروش در بازار انجام می‌شود.
کمانی از تلاش برخی شرکت‌ها برای داخلی سازی تجهیزات موردنیاز خبر داد که طبق برنامه داخلی سازی تجهیزات در دستور کار قرار گرفته است.
وی درباره اجازه صادرات برق توسط سرمایه‌گذاران بخش خصوصی انرژی تجدیدپذیر گفت: یکی از راه‌های تشویقی جهت ورود سرمایه‌گذاران به این بخش صادرات برق است به همین دلیل اکنون در حال تدوین آیین‌نامه آن هستیم تا تولیدکنندگان بتوانند بخشی از توان تولیدی خود را صادر کنند.
رییس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران ادامه داد: اولویت ما تامین برق داخل است، در کنار این مساله مجوزهایی را برای استفاده از برق تولیدشده از سوی استخراج‌کنندگان رمزارزها در نظر گرفته‌ایم که در زمان پیک مصرف بتوانیم از آن استفاده کنیم و در زمان غیر پیک معادل را به استخراج‌کنندگان تحویل دهیم.
کمانی با اشاره به وجود مطالبات در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر افزود: با وجود مطالبات بالا، هنوز علاقمندی برای سرمایه‌گذاری در این بخش وجود دارد ضمن آنکه تلاش خواهد شد هم مطالبات گذشته و هم مطالبات جدید با اجرایی شدن راهکار ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید و از محل سوخت صرفه‌جویی شده انجام شود.
وی درباره فراخوان عمومی برای احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر، گفت: این اقدام با استفاده از منابع مالی ناشی از صرفه‌جویی سوخت انجام شد که با استقبال چشمگیر و تقاضای قابل توجه از سوی بخش خصوصی روبه‌رو شد.
اخذ مصوبه شورای اقتصاد برای سرعت گرفتن طرح‌ها
اخیراً هم رییس سازمان انرژی‌های تجدید پذیر و بهره‌وری برق ایران (ساتبا) گفت: برنامه احداث چهار هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی با استفاده از ظرفیت ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید به تصویب شورای اقتصاد رسیده و مصوبه آن نیز ابلاغ شده است.
وی افزود: برنامه احداث چهار هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی با استفاده از ظرفیت ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید به تصویب شورای اقتصاد رسیده و مصوبه آن نیز روز گذشته ابلاغ شده است. در این برنامه سعی شده تا ضعف‌های گذشته در زمینه مدل خرید تضمینی برق این واحدها برطرف شود، همچنین دوره بازگشت سرمایه برای احداث این واحدها نیز چهار سال دیده شده است تا وزارت نیرو مدت طولانی درگیر تامین منابع مالی پرداخت برق این نیروگاه نباشد.
چندی پیش هم با هدف داخلی سازی تجهیزات موردنیاز نیروگاه‌های خورشیدی کارخانه ساخت این تجهیزات در استان مرکزی به بهره‌برداری رسید که سرآغازی برای شتاب گیری توسعه این نوع نیروگاه‌ها محسوب می‌شود.
