وزیر نفت هفته گذشته به کشورهای آمریکای لاتین سفر کرد. سفری که آنقدر اهمیت داشت که حتی جواد اوجی برای شرکت در جلسه ماهانه اوپک پلاس نیز حاضر نشد و امیرحسین زمانی نیا، به عنوان نماینده ایران در آن جلسه به صورت ویدئو کنفرانس شرکت کرد.
اولین مقصد این سفر کشور ونزوئلا بود. کشوری که در کنار ایران در سال‌های اخیر با شدیدترین تحریم‌ها آمریکا رو به رو بوده و همین موضوع باعث افزایش همکاری‌های دو کشور به ویژه در صنعت نفت و گاز شده است.
اهمیت این سفر برای طرف ونزوئلایی نیز بسیار بالا بود. نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهوری ونزوئلا با انتشار پیامی توییتری نوشت : پذیرای جناب جواد اوجی، وزیر نفت کشور خواهر جمهوری اسلامی ایران بودم. نشستی سازنده برای تعمیق پیوندهای برادری و همکاری در زمینه انرژی بود. همچنین بار دیگر بر قدردانی خود از مردم ایران و ابراز محبتم به آنها تاکید کردم.
پیوندی که در شرایط تحریم عمیق‌تر شده بود حتی ایران با وجود تهدیدهای آمریکا، صادرات بنزین را در بدترین شرایط ونزوئلا با پرچم جمهوری اسلامی انجام داد.
ایران تا پیش از روی کار آمدن دولت سیزدهم حجم بالایی از میعانات گازی ذخیره شده بر روی آب داشت. ذخایری که عملا در حال تبدیل شدن به زنگ خطری برای تولید حداکثری گاز کشور بود و می‌توانست در زمستان باعث کمبود گاز شود.
قرارداد بزرگ نفتی میان ایران و ونزوئلا با وجود تحریم‌های آمریکا
در آستانه پاییزسال گذشته نخستین اقدام مشترک دو کشور در دولت سیزدهم، انجام شد. خبرگزاری رویترز ۴ مهرماه سال گذشته به نقل از ۵ منبع آگاه از انعقاد یک قرارداد بزرگ نفتی میان ایران و ونزوئلا با وجود تحریم‌های آمریکا خبر داد.
این در شرایطی بود که تا قبل از دولت سیزدهم رقمی معادل ۸۵-۸۷ میلیون بشکه میعانات گازی ایران روی آب و مخازن خشکی ذخیره شده و میزان صادرات میعانات گازی قبل از دولت سیزدهم روزانه بین ۲۰ تا ۶۰ هزار بشکه متغیر بود.
با افزایش صادرات میعانات گازی ایران به ونزوئلا و همچنین افزایش مصرف داخل، صادرات میعانات گازی در دولت سیزدهم به ۲.۵ تا ۳ برابر افزایش یافت.
از سوی دیگر، ونزوئلا توانست با اتکا به میعانات گازی ایرانف تولید نفت خود را افزایش دهد. طبق آمار اوپک، تولید نفت ونزوئلا بعد از امضای این قرارداد نفتی از ۵۶۰ هزار بشکه در روز به ۷۵۰ هزار بشکه افزایش یافت. همچنین صادرات میعانات گازی ایران نیز افزایش چشمگیری داشته است.
آمارهای رسانه های مختلف از رویترز گرفته تا تانکر ترکرز نشان می دهد که در ۷ ماه گذشته، ۷ محموله ۲ میلیون بشکه ای از میعانات گازی ایران به ونزوئلا صادر شده است که معادل صادرات روزانه ۶۷ هزار بشکه میعانات گازی است. نکته جالب توجه اینکه در دولت گذشته کل صادرات میعانات گازی ایران بین ۲۰ تا ۶۰ هزار بشکه در روز بود که حتی در پیک صادرات نیز به رقم صادرات میعانات گازی ایران به ونزوئلا در دولت سیزدهم نمی‌رسید.
نکته مهم در جریان این سفر آن است که قرارداد صادرات میعانات گازی ایران به ونزوئلا ۶ ماهه بوده و به نظر می رسد شاید یکی از اهداف سفر وزیر نفت به ونزوئلا تمدید این قرارداد باشد.
استفاده از تمامی ظرفیت‌ها برای توسعه روابط و همکاری‌های مشترک
جواد اوجی وزیر نفت ایران نیز بر استفاده از تمامی ظرفیت ها برای توسعه روابط دو کشور تاکید کرده است. اوجی در صفحه توئیتر خود در پاسخ به توئیت رئیس‌جمهور ونزوئلا درباره سفرش به این کشور نوشت: امروز دیدارهایی با رئیس‌جمهور محترم ونزوئلا، جناب آقای مادورو و دیگر مقامات عالی ونزوئلا داشتیم. روابط ایران و ونزوئلا سابقه تاریخی دارد و ما می‌خواهیم از تمامی ظرفیت‌ها برای توسعه روابط و همکاری‌های مشترک بهره‌گیری نماییم.
علاوه بر دیدار اوجی با رئیس جمهوری ونزوئلا، وزیر نفت ایران با همتای ونزوئلایی خود نیز دیدار کرد. وزیر نفت ونزوئلا در صفحه اینستاگرام خود به این دیدار اشاره کرد و نوشت: جواد، برادرم. حالت چطور است؟ چه‌قدر از حضور تو در اینجا خرسندم.
وزارت نفت ونزوئلا پس از انجام این دیدار با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که این سفر با هدف «تعمیق همکاری‌های دوجانبه» و «دستیابی به راهکارهایی برای غلبه بر تحریم‌های یکجانبه تحمیلی از سوی دولت ایالات متحده و متحدانش» انجام شده است.
با این حال ونزوئلا تنها مقصد جواد اوجی در سفر به آمریکای لاتین نبود.
تلاش ایران برای تضمین تامین سوخت نیکاراگوئه
وزیر نفت بعد از ونزوئلا راهی نیکاراگوئه شد و در این سفر علاوه بر دیدار و گفت‌وگو با دانیل اورتگا، رئیس‌جمهوری وگوستاوو پورراس کورتس، رئیس مجلس ملی نیکاراگوئه در کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور با حضور ۶ وزیر کابینه نیکاراگوئه حضور یافت و درباره همکاری‌های دوجانبه رایزنی کردند.
وزیر نفت همچنین در سفر به این کشور آمریکای مرکزی با وزیران وزارتخانه‌های انرژی و معادن، صنعت و تجارت، دارایی و اعتبارات عمومی و کشاورزی دیدار و در زمینه‌های مشترک در حوزه‌های انرژی و کشاورزی مذاکره کرد.
در جریان این سفر رسمی، وزیر نفت ایران و رئیس‌جمهور نیکاراگوئه، یادداشت تفاهم و قراردادهایی در زمینه نفت و کشاورزی امضا کردند.
بر اساس اعلام هاناتایمز، اوجی گفته که امکان سرمایه گذاری در پالایشگاه «بولیوار سوپریم سوئنو» را بررسی خواهند کرد؛ پروژه ۴ میلیارد دلاری که در سال ۲۰۰۷ توسط هوگو چاوز، رئیس جمهور وقت طراحی شد و بعدا طرح آن به یک کارخانه ۵۱۰ میلیون دلار نزول پیدا کرد.
وزیر نفت ایران بدون مشخص کردن مقدار یا شرایط توافق تامین نفت نیکاراگوئه، اطمینان داد، تمام تلاش خود برای تضمین تامین سوخت به کشور نیکاراگوئه را به کار خواهند بست.
وی در این رابطه گفت: به محض دریافت مدارک مرتبط با پالایشگاه، در مورد مشارکت کشورمان در در ادامه این پروژه تصمیم خواهیم گرفت. به علاوه ما تمام تلاش خود را به کار خواهیم بست تا بتوانیم در این پالایشگاه و پالایشگاه های آتی مشارکت کنیم. امیدواریم یک سرمایه گذاری مشترک میان ایران، نیکاراگوئه و ونزوئلا برای تکمیل این پالایشگاه انجام شود.
همچنین وزیر نفت ایران متعهد شده است تا مشتقات نفتی به این کشور ارسال کند و به دنیل اورتگا، رئیس جمهور نیکاراگوئه اطمینان داد که با یکدیگر می توانند «تجاوزها و تحریم ها» را خنثی کنند.
امضای ۸ قرارداد و تفاهم‌نامه در ۵ محور
در مجموع در جریان سفر وزیر نفت به کشورهای آمریکای لاتین در ۵ محور قرارداد و تفاهم‌نامه بین ایران ونزوئلا و نیکاراگوئه امضا شد که شامل توسعه و تولید از میادین نفت و گاز، ارتقا و نوسازی پالایشگاه‌ها و بهره‌گیری از ظرفیت‌های پالایشگاهی، آموزش نیروی انسانی و کارشناسی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، صدور خدمات فنی-مهندسی و انتقال تکنولوژی و توسعه بازارهای صادراتی نفت خام، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی است.
بر اساس آنچه که وزارت نفت ایران اعلام کرده، در سفر وزیر نفت ۴ تفاهم‌نامه و ۲ قرارداد در حوزه نفت و ۲ تفاهم‌نامه نیز در حوزه کشاورزی بین ایران و ونزوئلا و نیکاراگوئه منعقد شد.
با وجود آنکه این سفر دستاوردهای بسیار زیادی برای ایران داشته و خواهد داشت اما باز هم منتقدان به جای آنکه به اصل این سفر بپردازند، درگیر حاشیه ها شدند تا فعالیت های دولت سیزدهم را در حوزه دیپلماسی انرژی زیر سوال ببرند.
موضوعی که باید ریشه آن را در صحبت های معاون امور بین الملل و بازرگانی وزیر نفت در دولت سیزدهم جستجو کرد.
احمد اسدزاده، معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت دی‌ماه پارسال در گفت‌وگوی تفضیلی با وزارت نفت در پاسخ به پرسشی درباره همکاری با کشورهای آمریکای جنوبی اظهار کرده بود: متأسفانه درباره بازار آمریکای جنوبی فرصت‌سوزی‌های بدی در دولت گذشته و همکاری با این کشورها انجام شد که ان‌شاءالله در این دولت جبران می‌شود و توافق‌های خوبی با بعضی از کشورهای این منطقه انجام شده است که آثار آن به‌زودی آشکار خواهد شد.
کوبا به بخش انرژی ایران نیاز دارد
مقصد بعدی وزیر نفت در سفر به کشورهای آمریکای لاتین کوبا بود.
جواد اوجی وزیر نفت ایران و میگل دیاز کانِل، رئیس‌جمهوری کوبا با امضای تفاهم‌نامه‌هایی بر گسترش همکاری دو کشور در بخش‌های مختلف اقتصادی تأکید کردند.
در این دیدار با امضای دو تفاهم‌نامه در بخش انرژی و کشاورزی بر گسترش همکاری دو کشور در بخش‌های مختلف اقتصادی تأکید شد.
وزیر نفت همچنین در سفر به این کشور آمریکای لاتین با ریکاردوکابریساس روس، معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری کوبا، وزیران نفت و انرژی این کشور گفت‌وگو و راه‌های همکاری دو کشور در بخش انرژی را بررسی کردند.
آلبرتو گونزالس کاسالس، سفیر کوبا فروردین‌ماه امسال در دیداری با رئیس اتاق بازرگانی ایران اعلام کرده بود: روابط اقتصادی کوبا و ایران به خوبی روابط سیاسی دو کشور پیش نرفته است و این روند باید اصلاح شود. کوبا آماده همکاری با ایران است و به بخش انرژی ایران نیاز دارد. همکاری دو کشور به دور زدن بیشتر تحریم‌ها منجر خواهد شد.
حامیان دیروز؛ منتقدان امروز
در واقع منتقدانی که به صحبت های وزیر نفت در دیدرا با همتای ونزوئلایی تکیه می کنند، فراموش کرده اند که وزارت نفت در دولت قبل حتی توان برقرار این دیدارها برای فروش میعانات گازی را نیز نداشت.
در دولت دوازدهم مشکل میعانات گازی روی آب مونده فشاری بر تولید گاز کشور بود و بیژن زنگنه برای ذخیره میعانات گازی هر چند ماه یک بار نفتکش جدید میخرید یا اجاره میکرد در حالی که در دولت سیزدهم نه تنها حجم میعانات گازی افزایش پیدا نکرد بلکه کمتر هم شد و درآمد کشور از این راه افزایش پیدا کرد.
علاوه بر آن دولت سیزدهم توانست فروش نفت خام را نیز سامان دهد. در حالی که در دولت قبل نهایت تلاش برای فروش نفت به نامه نوشتن به مقامات ارشد کشور خلاصه می شد که نمی‌توانیم بیش از این نفت بفروشیم و همین فروش فعلی نیز به زودی صفر می شود. در مقابل اما در دولت سیزدهم، وزارت نفت همت کرده و نه تنها فروش نفت رو به اندازه قابل توجهی افزایش دهد و علاوه بر آن درآمدهایش رو هم وصول کند وتابرای واردات کالاهای اساسی و جبران کسری بودجه دست دولت باز باشد.
در واقع اینگونه به نظر می رسد که منتقدان وزارت نفت در دولت سیزدهم، همان افرادی هستند که با این انتقادات و توسل به حاشیه های بزرگ و کوچک به دنبال کم اثر کردن دستاوردهای این دولت هستند تا بر ناکارآمدی دولت قبل در عرصه های مختلف انرژی سرپوش گذارند.
