گسـترش ویـروس کرونـا در جهـان و اقدامـات مهـار ایـن بیماری در کشـورها بخـش انـرژی را نیـز دچـار اختـال نمـود. تقاضـای جهانـی انـرژی در سـال 2020 بـا 4 درصـد کاهـش، بزرگتریـن کاهــش از زمــان جنــگ جهانــی دوم بــوده اســت. بــا ايــن حــال، برخــي كاهــش هــا مثـلا كاهــش تقاضــاي بــرق در بخــش صنعتــی و تجــاري بــا افزايــش تقاضــاي آن در بخــش مســكوني جبــران شــده اســت.
تأثیـرات همــه گیــری ویــروس کرونا در اســتفاده از انــرژی جهــان
بازگشــت ملایــم فعالیــت هــای اقتصــادی، پیـش بینـی تقاضـای انـرژی در سـال 2021 و تأثیـرات مـداوم همــه گیــری ویــروس در اســتفاده از انــرژی جهــان را تغییــر داده اســت. بــا توجــه بــه داده هــای ســه ماهــه اول 2021، پیـش بینـی مـی شـود کـه بـا برداشـته شـدن محدودیـت هـا و بهبـود شـرایط اقتصـادی، تقاضـای انـرژی 6/4 درصـد افزایـش یابـد و مصـرف انـرژی جهانـی در ایـن سـال 5/0 درصـد بالاتـر از سـطح قبـل از کویـد 19 باشـد.
بـا ایـن وجـود، چشـم انـداز ســال 2021 بــا عــدم اطمینــان زیــادی روبــرو اســت. ایــن امــر بــه میــزان دسترســی بــه واکســن، میــزان آســیب کشــورها از اعمــال محدودیــت هــا و همچنیــن میــزان و اثربخشــی بســته هــای محــرک اقتصــادی و سیاســتی بســتگی دارد.
چشــم اندازهـای اقتصـادی همچنیـن بیـان مـی کننـد کـه بـا توجـه بـه افزایـش تقاضـا بـرای کالاهـا، خدمـات و انـرژی، تولیـد ناخالـص داخلــی جهانــی از ســطح ســال 2019 فراتــر رود. بــا ایــن حــال، فعالیــت هــای حمــل و نقــل و بــه ویــژه ســفرهای بیــن المللــی بــه شــدت تحــت فشــار قــرار مــی گیرنــد. اگــر تقاضــای حمــل و نقــل در ســال 2021 بــه ســطح قبــل از دوره شــیوع کرونــا برگـردد، تقاضـای جهانـی انـرژی در حـدود 2 درصـد نسـبت بـه ســال 2019 افزایــش مــی یابــد کــه مــی توانــد نشــان دهنــده بازگشـت کامـل فعالیـت هـای اقتصـادی جهانی باشـد.
تقاضای انرژی با توجه به نوع سوخت متاثر از گسترش ویروس کرونا
تقاضــای ســوخت هــای فســیلی مختلــف در ســال 2020 بطــور مسـاوی کاهـش نیافـت. اقدامـات سـختگیرانه تـردد در سـطوح شــهری و بــرون شــهری موجــب شــد کــه تقاضــا بــرای ســوخت حمــل و نقــل 14 درصــد از ســطح ســال 2019 کاهــش یابــد و بیشــترین آســیب را بپذیــرد. بــه طــور کلــی، تقاضــای نفــت در طــول ســال 2020 در حــدود 9 درصــد کاهــش داشــته اســت.
علیرغـم افزایـش مـورد انتظـار 2/6 درصـدی در سـال 2021، پیــش بینــی مــی شــود کــه تقاضــای جهانــی نفــت در حــدود 3 درصـد پاییـن تـر از سـطوح 2019 بمانـد و تـا پایـان سـال بـه ســطح قبــل از بحــران بــاز نگــردد. پیــش بینــی مــی شــود کــه مصــرف نفــت در حمــل و نقــل هوایــی 20 درصــد زیــر ســطوح 2019 حتــی تــا دســامبر ســال 2021 باقــی بمانــد. البتــه در سـال 2020، در آسـیا و بـه ویـژه در چیـن، تقاضـای نفت بسـیار بالاتــر ازدوران قبــل از بحــران همــه گیــری کرونــا افزایــش یافتــه اســت. در سـال 2020، تقاضای ذغال سـنگ 220 میلیـون تن یـا 4 درصـد کاهـش یافـت.
بیشـترین کاهـش در مصـرف ذغـال سـنگ بـرای تولیـد بـرق در کشـورهای پیشـرفته بوده اسـت که 15 درصد کاهــش داشــته و بیــش از نیمــی از کاهــش جهانــی زغــال سـنگ را تشـکیل مـی دهـد. ذغـال سـنگ بـه ویـژه بـا تقاضـای پاییـن بـرق، افزایـش تولیـد از انـرژی هـای تجدید پذیـر و پایین بـودن قیمـت گاز بـه شـدت تحـت تأثیـر قـرار گرفـت. لیکـن در سـال 2021، تقاضـای ذغـال سـنگ بـه میـزان زیـادی بازگشـت و همـه کاهـش در سـال 2020 را معکـوس کـرد.
قیمـت هـای پاییـن گاز طبیعـی باعـث شـد کـه در سـال 2020 مصـرف گاز از انعطـاف پذیـری بیشـتری نسـبت بـه ذغـال سـنگ برخــوردار شــود و تقاضــای آن فقــط 2 درصد کاهــش یابــد. ترکیبــی از ادامـه قیمـت هـای پاییـن تـر و رشـد سـریع در اقتصـاد در سراسـر آسـیا و خاورمیانـه مـی توانـد رشـد 3 درصـدی تقاضـای گاز را در ســال 2021 ایجــاد کنــد. در نتیجــه پیــش بینــی مــی شــود تقاضــای جهانــی گاز طبیعــی در ســال 2021، 3/1 درصــد بالاتــر از ســطح 2019 افزایــش یابــد کــه بیشــترین مقــدار بازگشــت پیــش بینــی شــده در بیــن ســوخت هــای فســیلی مــی باشــد.
تقاضــای جهانــي بــرق در ســال 2020 بــه دليــل كاهــش قابــل توجــه فعاليــت هــاي تجــاري و صنعتــي در حــدود یــک درصــد كاهـش يافـت. این میزان در سـال 2021 تـا 5/4 درصـد یعنـی بیـش از 1000 TWH افزایــش مــی یابــد که تقریبــاً 5 برابــر بزرگتــر از کاهشــی اســت کــه در ســال 2020 در ایــن بخــش اتفـاق افتـاده اسـت و سـهم بـرق را در تقاضـای نهایـی انـرژی به بالاتــر از 20 درصــد مــی رســاند.
تاثیر ویروس کرونا در بخش انرژی های تجدید پذیر
تقریبــاً 80 درصــد افزایــش پیـش بینـی شـده تقاضـا در سـال 2021 مربـوط بـه بازارهـای در حـال ظهـور و اقتصادهـای در حـال توسـعه اسـت کـه نیمـی از ایـن رشـد جهانـی متعلـق بـه جمهـوری خلـق چیـن اسـت.
اسـتفاده از انـرژی هـای تجدیدد پذیـر در سـال 2020 از شـرایط بحــران مصــون مانــده و 3 درصــد رشــد کــرد کــه بیشــتر بــه دلیـل افزایـش تولیـد بـرق از انـرژی فتوولتائیـک و بـاد اسـت. پیــش بینــی مــی شــود کــه تولیــد بــرق از انــرژی فتوولتائیــک خورشــیدی و بــاد در ســال 2021 بــا 17 درصــد رشــد در مقایسـه بـا سـال 2020 رشـد کنـد. همچنیـن سـهم انـرژی های تجدید پذیــر در تولیــد بــرق تقریبــاً 30 درصــد افزایــش یابــد کــه ایــن میــزان، بزرگتریــن ســهم از شــروع انقــاب صنعتــی مــی باشــد.
تولیــد بــرق آبــی و زیســت تــوده نیــز بــا ســرعت افزایــش مــی یابــد. رشــد تولیــد انــرژی هــای تجدید پذیــر در ســال 2021، 3/8 درصــد اســت کــه ســریع تــر از 7 درصــد افزایــش ســال 2020 اســت. دو ســال رشــد ســریع بــه ایــن معنــی اســت کــه ســهم انــرژی هــای تجدیدپذیــر در کل تولیــد بــرق تقریبــاً بــه 30 درصــد خواهــد رســید، در حالــی کــه ایــن میـزان در سـال 2019 کمتـر از 27 درصـد بوده اسـت.
