شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، «علی زیار» در نشست هم‌اندیشی بررسی چالش‌ها و فرصت‌های پتروپالایشگاه‌ها افزود: به‌منظور تحقق اهداف و راهبرد شرکت با هدف دوری از خام‌فروشی و تکمیل زنجیره ارزش فرآورده‌های نفتی، برای نخستین بار دوره آموزشی برگزار شد که امیدواریم با تداوم نشست‌های هم‌اندیشی ظرفیت استفاده از نخبگان برای توسعه کمّی و کیفی اقتصاد انرژی فعال‌تر شوند.
وی با بیان اینکه در اسناد بالادستی کشور مقرر شده از خام‌فروشی پرهیز شود، گفت: در این مسیر باید به سمت تکمیل زنجیره‌های ارزش حرکت شود. سود و ارزش افزوده در همین زنجیره‌های ارزش تعبیه شده است، ما مدت‌های مدیدی در صنایع بالادستی دچار آفت خام‌فروشی بوده‌ایم که این امر زینبده شرایط امروز کشور نیست.
معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی بیان‌داشت: اگرچه بعضی از محدودیت‌های بین‌المللی کشور در این مسیر موانعی ایجاد کرده است، اما با توجه به ظرفیت‌هایی که در کشور وجود دارد و با عنایت به سرمایه منابع انسانی و دانش فناوری رسوب کرده در کشور می‌توان از این گردنه‌ها عبور کرد.
زیار تاکید کرد: با توجه به برنامه‌ریزی که در اسناد بالادستی چه در چشم انداز ۲۰ ساله کشور و چه در برنامه‌های پنج‌ساله کشور تدوین شده و براساس سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب، تاکید بر پرهیز از خام‌فروشی بوده است.
به گفته وی، یکی از کانال‌هایی که می‌تواند تکمیل زنجیره ارزش ایجاد کند، موضوع پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌هاست، هم‌اکنون در ابتدای مسیر طراحی الگوهای آن هستیم، امری که باید هوشمندانه و باتوجه به چشم انداز بازار مصرف در آینده انجام شود، بنابراین برگزاری جلسات مشابه مانند امروز می‌تواند کمک شایان توجهی به این فرآیند مطالعات و طراحی الگوها داشته باشد.
معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با اشاره به روش سنتی ۱۱۰ ساله پالایشگاه در تولید سوخت، گفت: با نگاهی سنتی از گذشته تاکنون تولید سوخت در پالایشگاه‌ها در دستور کار بوده و تمرکز ساخت پالایشگاه‌ها براساس تولید فرآورده‌های نفتی در مصرف سوخت در بخش حمل‌ونقل بوده است؛ این درحالی است که براساس مطالعات کارشناسان این روند تا چند سال آینده تغییر خواهد کرد.
زیار افزود: با توجه به متنوع شدن سبد سوختی در دنیا و اضافه شدن سوخت‌های هیدروژنی، سولار و غیره که جایگزین سوخت‌های فسیلی می‌شوند، کارشناسان معتقدند چند سال آینده روند فزاینده مصرف سوخت فسیلی روندی کاهشی خواهد داشت.
وی با اشاره به ذخایر هیدروکربوری موجود در کشور، ادامه‌داد: با توجه به جایگاه کشور درباره ذخایر نفت و گاز پرسشی که مطرح است بر این مبنا خواهد بود که باید چه روندی را در پیش بگیرد؟ آیا باید همچنان سیاست سوخت‌محوری را دنبال کند؟ قطع به یقین این سیاست نمی‌تواند به لحاظ سودآوری و بازار مصرف چندان توجیه‌پذیر باشد.
معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی تاکید کرد: بنابراین باید در این شرایط تمهیدهایی را به‌کار گرفت که در تکمیل زنجیره‌های ارزش طی دهه‌های آینده دچار مشکل نشد و در ادامه بتوان نیازهای سال‌ها متمادی را در بازارهای مصرف تامین کرد، از همین رو موضوع تلفیق واحدهای پالایشگاهی با پتروشیمی شکل گرفت.
زیار توضیح‌داد: در توسعه پتروپالایشگاه‌ها می‌توان کشور را به‌عنوان تامین‌کننده انرژی و محصولات پایین‌دست در جایگاه شایسته خود قرار داد، این درحالی است که امروز پالایشگاه‌های ما با توجه به ضریب پیچیدگی و الگوهای پالایشی که دارند فقط در بحث تولید سوخت فعال هستند.
به گفته وی، هرچند اکنون با توجه به نیاز کشور تولید سوخت فزاینده خواهد بود، اما باید با توجه به نگاه‌های بین‌المللی که در اقتصاد دنیا رخ خواهد داد، جایگاه خود را در الگوهای تازه پالایشی تثبیت کنیم.
معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی اظهار داشت: در این فرآیند بحثی به نام COTC وجود دارد که می‌توان در آن به سمتی حرکت کرد که نفت خام را در طراحی الگوهای جدید به سمت کاهش تولید سوخت و تولید بیشتر مواد شیمیایی سوق داد. این روال می‌تواند در آینده جایگزین پالایشگاه‌های سوخت‌محور باشد تا هم توازن تولید سوخت و مواد شیمیایی را برقرار کند و هم اینکه میزان سودآوری را نسبت به الگوهای کنونی ارتقا دهد.
زیار تصریح‌کرد: اکنون پتروپالایشگاه‌هایی در مقیاس‌های پایین‌تر در کشور وجود دارد مانند پالایشگاه آبادان و اراک که با داشتن واحدهای FCC و RFCC حداکثر می‌تواند ۱۰ درصد از هدف پتروپالایشگاه‌ها را تأمین می‌کند. این ظرفیت در فرآیند COTC می‌تواند تا ۴۰ درصد افزایش یابد که سرانجام سبب ارتقای پالایشگاه‌ها و افزایش ضریب پیچیدگی این واحدهای صنعتی می‌شود.
وی افزود: هم‌اکنون می‌توان در پالایشگاه‌های موجود و در واحدهای FCC و RFCC مواد شیمیایی مانند پروپیلن تولید کرد و با ایجاد واحدهای پایین‌دستی به تولید آروماتیک‌ها و الفین‌ها رسید که سرانجام خوراک واحدهای پتروشیمیایی را تأمین خواهد کرد و به تکمیل زنجیره ارزش می‌انجامد.
