کاهش شدید بارندگی، مخازن سدهای کشور را خالی‌تر کرده و حالا فقط ۳۹ درصد از ظرفیت مخازن، آب دارد؛ این در حالی است که سال قبل ۵۵درصد مخازن سدها پر آب بود.
براساس آمارهای وزارت نیرو، بارش‌های جوی از ابتدای سال آبی ۱۴۰۰–۱۳۹۹ تاکنون (اول مهر ۱۳۹۹ تا شامگاه ۲۷ شهریور ۱۴۰۰) نسبت به‌مدت مشابه در سال آبی قبل ۵۰ درصد کاهش پیدا کرده و در سایه این کم‌بارشی قابل‌توجه، حجم ذخیره آب در مخازن سدهای کشور نیز با کاهش ۲۹ درصدی، از ۲۷.۷ میلیارد مترمکعب در سال قبل به ۱۹.۶ میلیارد مترمکعب در سال‌جاری رسیده است.
بارندگی به روایت آمار
آخرین اطلاعات شرکت مدیریت منابع آب ایران از وضعیت بارندگی کشور حاکی از این است که در ۳۶۲ روز سپری‌شده از سال آبی ۱۴۰۰– ۱۳۹۹، میانگین ارتفاع ریزش‌های جوی ایران به ۱۵۶ میلی‌متر رسیده که نسبت به‌مدت مشابه در سال آبی قبل ۵۰ درصد و نسبت به میانگین بارندگی در دوره‌های مشابه ۵۲ سال اخیر ۳۴ درصد کاهش نشان می‌دهد.
براساس این آمارها، در این بازه زمانی وخیم‌ترین وضعیت بارندگی در حوضه آبریز «مرزی شرق» واقع در حاشیه شرقی استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی تجربه شده که ۷۰ درصد کمتر از سال قبل و ۵۷ درصد کمتر از میانگین ۵۰ سال اخیر بوده است. همچنین حوضه آبریز «قره قوم» واقع در شرق استان خراسان رضوی نیز با کاهش ۶۵ درصد بارندگی نسبت به سال قبل و افت ۵۳ درصدی بارش‌ها نسبت به میانگین بلندمدت شرایط بسیار نامساعدی را تجربه کرده است.
رتبه سوم بیشترین کاهش بارندگی نیز به حوضه آبریز «فلات مرکزی» تعلق داشته که بارندگی‌های آن ۵۷ درصد نسبت به سال قبل و ۳۵ درصد نسبت به میانگین بلندمدت کاهش پیدا کرده است. از نکات قابل‌توجه این است که در سال آبی ۱۴۰۰– ۱۳۹۹ میزان بارندگی‌های حوضه آبریز «خلیج‌فارس و دریای عمان» به‌عنوان دومین حوضه پرباران کشور نیز شرایط بدی را تجربه کرده و بارندگی‌های آن ۵۳ درصد نسبت به سال قبل و ۴۱ درصد نسبت به میانگین بلندمدت کمتر شده است.
این حوضه آبریز نوار غربی و جنوبی کشور از استان کرمانشاه و ارتفاعات زاگرس جنوبی تا جنوب سیستان و بلوچستان را شامل می‌شود. در این میان حوضه‌های آبریز «دریای خزر» و «دریاچه ارومیه» نسبت به میانگین کشور شرایط مساعدتری را تجربه کرده‌اند اما بارندگی‌های این دو حوضه نیز نسبت به سال قبل و دوره‌های بلندمدت کاهش ملموسی داشته است. براساس آمارها، بارش‌های حوضه دریای خزر به‌ترتیب ۳۱ و ۲۰ درصد و بارش‌های حوضه دریاچه ارومیه ۱۷ و ۱۲ درصد نسبت به سال قبل و میانگین دوره‌های بلندمدت کاهش پیدا کرده است.
تراز منفی سدهای کشور
در شرایطی که میزان بارش‌های جوی نسبت به سال قبل نصف شده، وضعیت ذخیره آب در مخازن سدها نیز با وجود همه تدابیر سختگیرانه رهاسازی آب کاهش قابل‌توجهی پیدا کرده است. براساس آخرین آمارهای وزارت نیرو، از مجموع ظرفیت ۵۰.۵ میلیارد مترمکعبی سدهای کشور، فقط ۳۹ درصد آب دارد و ورود هفتگی آب به سدها نیز نسبت به‌مدت مشابه سال قبل نصف شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد مجموع ورودی آب به سدهای کشور در هفته گذشته ۲۰۰ میلیون مترمکعب بوده که ۵۰ درصد کمتر از ورودی ۳۰۰ میلیون مترمکعبی در هفته مشابه سال قبل است. در مقابل خروجی آب از سدها نیز در سایه سیاست‌های انقباضی رهاسازی آب، در هفته گذشته به ۵۹۰ میلیون مترمکعب رسیده که ۴۲.۷ درصد کمتر از خروجی یک میلیارد و ۳۰ میلیون مترمکعبی هفته مشابه در سال قبل است. اطلاعات وزارت نیرو حاکی از این است که کل ورودی آب به سدهای کشور از ابتدای مهر ۱۳۹۹ تا ۲۶ شهریور امسال ۲۹ میلیارد و ۳۵۰ میلیون مترمکعب بوده که نسبت به ورودی ۵۵ میلیارد و ۶۱۰ میلیون مترمکعبی سال قبل ۴۷.۲ درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین میزان خروجی آب از مخازن سدهای کشور در این بازه زمانی، به ۳۶ میلیارد و ۸۳۰ میلیون مترمکعب رسیده است درحالی‌که این شاخص در مدت مشابه سال قبل معادل ۵۶ میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب بوده و امسال ۳۴.۳ درصد کمتر شده است.
سدها خالی‌تر شدند
بررسی آمارهای مربوط به حجم ذخیره آب در مخازن سدهای کشور نشانگر آن است که باوجود افزایش ضریب منابع برفی موجود در ارتفاعات مشرف به سدهای کشور به‌دلیل افزایش دمای هوا، بازهم تراز منفی ورود و خروج آب از مخازن به کاهش میزان ذخایر آب منجر شده است. براساس آخرین آمارهای وزارت نیرو، فعلا میزان ذخیره آب در مخازن سدها حدود ۱۹ میلیارد و ۶۳۰ میلیون مترمکعب آب در مخازن سدها وجود دارد که این میزان در مقایسه با ذخیره ۲۷ میلیارد و ۷۵۰ میلیون مترمکعبی مدت مشابه سال قبل ۲۹.۲ درصد کاهش نشان می‌دهد. اطلاعات منتشرشده از سوی وزارت نیرو از وضعیت سدهای مهم شرب و کشاورزی کشور تا ۲۶ شهریور امسال نشان می‌دهد که وضعیت مخازن سدها در استان‌های خراسان رضوی و شمالی، خوزستان، هرمزگان، تهران، سیستان و بلوچستان، گیلان، مرکزی و همچنین وضعیت مخزن سد کوچری گلپایگان نامناسب است و فقط سد رئیس‌علی دلواری بوشهر، سد زاینده‌رود اصفهان و سد یامچی اردبیل با افزایش ذخیره مخازن نسبت به سال قبل مواجه بوده‌اند. البته براساس آخرین گزارش‌ها، باوجود بهبود ذخایر سد زاینده‌رود اصفهان، این سد فقط ۲۴۱ میلیون مترمکعب آب دارد و ۱۶.۶ درصد مخزن آن پر است.
