مصر نگران است این سد روی جریان رود نیل تاثیر بگذارد و به همراه سودان که در پایین دست این رودخانه قرار دارد، این مسئله را در شورای امنیت سازمان ملل مطرح کرده اند تا بتوانند به توافق الزام‌آوری درباره فعالیت این سد دست پیدا کنند.
سد غول پیکر
ساخت سد چهار میلیارد دلاری گرند اتیوپین رنسانس در اوایل سال ۲۰۱۱ زمانی که مصر در هرج و مرج سیاسی به سر می برد، اعلام شد. این سد با ظرفیت پیش بینی شده بیش از شش هزار مگاوات، در قلب پروژه اتیوپی برای تبدیل شدن به بزرگترین صادر کننده نیروی آفریقا قرار دارد. اگرچه ساخت این سد با تاخیرهایی همراه بوده اما اتیوپی پر کردن ذخایر پشت این سد را در سال ۲۰۲۰ آغاز کرد. مرحله دو ساله اولیه پر کردن منابع این سد انتظار می‌رود سطح آب ذخایر آن را به ۵۹۵ متر از ۶۳۲ متر احتمالی برساند.
آبهای نیل
سیستم رودخانه نیل باسین از ۱۱ کشور عبور می کند. نیل آبی و نیل سفید در سودان به هم پیوسته و پس از آن به مصر و سپس به مدیترانه سرازیر می شوند. مصر سهم خود از آبهای این رودخانه را بر اساس توافق سال ۱۹۵۹ در نظر گرفته که به این کشور سهم ۵۵.۵ میلیارد متر مکعب آب سالانه را می‌دهد و سهم سودان ۱۸.۵ میلیارد متر مکعب است. به سایر کشورها در آن زمان سهم مشخصی داده نشد و اتیوپی نیز این توافق را به رسمیت نمی شناسد.
موضع مصر
مصر که جمعیتش به سرعت در حال رشد و رسیدن به بیش از ۱۰۰ میلیون نفر است، برای ۹۰ درصد از آب تازه خود به رود نیل وابسته است. این کشور صحرایی بزرگ در حال حاضر با کمبود آب روبه‌روست و حدود نیمی از محصولات غذایی خود را وارد کرده و سالانه حدود ۲۵ میلیارد مترمکعب آب را بازیافت می کند.
مصر بیشتر نگران شرایط خشکسالی مانند وضعیتی است که در اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوایل دهه ۱۹۸۰ اتفاق افتاد و اتیوپی را واداشت ذخایر آبی خود را به مدت طولانی تری پر کند تا حداقل جریان آب مورد نیاز را تضمین کند. مصر می گوید اگر جریان آب در شرایط خشکسالی محدود شود، این کشور ممکن است بیش از یک میلیون شغل را از دست داده و سالانه با ۱.۸ میلیارد دلار زیان در تولید اقتصادی روبه‌رو شود. با این حال این کشور اذعان کرده که چنین سناریویی بعید است.
موضع اتیوپی
اتیوپی با جمعیت بیش از ۱۱۰ میلیون نفر مصر را به تلاش برای حفظ سلطه دوران استعماری بر آبهای نیل از طریق وضع مقررات در خصوص پر کردن منابع و فعالیت سد متهم می‌کند. این کشور اعلام کرده منافع مصر و سودان را به حساب آورده و خواسته های مصر برای جریان آب تضمین شده غیر واقع گرایانه است. همچنین اعلام کرده می‌توانسته است پر کردن ذخایر آبی را در مدت دو تا سه سال به پایان برساند اما با پیشنهاد دوره چهار تا هفت ساله پرکردن ذخایر سد، امتیاز داده است.
موضع سودان
سودان با کمبود عرضه آب نیل روبرو نیست و می تواند از تولید برق این سد و همچنین خنثی شدن خطر سیل بهره ببرد. با این حال سودان نگران ایمنی این سد است که درست در بخش دیگر مرز این کشور با اتیوپی قرار دارد. خارطوم با اشاره به عدم ارائه اطلاعات از سوی اتیوپی، خواستار اشتراک گذاری اطلاعات شده تا تاثیر احتمالی این سد بر ایستگاه های آبی و سدهای خود را به حداقل برساند و اقدامات احتیاطی را در سدهای خود پیش از دومین مرحله پر کردن ذخایر آبی سد گرند اتیوپین رنسانس بکار بندد.
مذاکرات ناموفق
هر دو طرف همدیگر را برای بن بست مکرر در مذاکرات سرزنش کرده اند. مذاکرات به میزبانی واشنگتن سال گذشته به شکست انجامید و تلاش برای برگزاری دوباره آنها در کینشازا در اوایل سال میلادی جاری بی‌نتیجه ماند. اگرچه اتحادیه آفریقا تلاشهای اخیر را تسهیل کرده است اما سودان و مصر خواستار میانجیگری مستقیم ایالات متحده، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد شده اند.
بر اساس گزارش رویترز، اتیوپی تاکنون در برابر این درخواستها ایستادگی و اعلام کرده که دیپلماسی خارج از اتحادیه آفریقا تحقیر کردن تلاشهای این نهاد آفریقایی است.
