افزایش نرخ دلار نیمایی یکی از موتورهای محرک بازار سرمایه

شاخص کل بازار سرمایه در روز های اخیر در روندی صعودی قرار داشته است. در همین راستا شاخص کل بازار سرمایه در طول یک هفته ی گذشته نزدیک 100 واحد بالا آمده است که به نظر می رسد نوید بخش پایان روزهای رکودی بازار سرمایه است.

لازم به ذکر است وضعیت شاخص هم وزن نیز مشابه شاخص کل بازار سرمایه بوده، و در طول دو هفته گذشته نزدیک به 70 هزار واحد (11 درصد) رشد را تجربه کرده است.

رکورد ارزش معاملات زده شد

اولین نکته ای که در خصوص ادامه دار بودن مورد توجه فعالان بازار است، ارزش معاملات خرد است. بر همین اساس ارزش معاملات خرد (سهام+حق تقدم) در 4 مهر 1403 مبلغ 6181 میلیارد تومان بود که در واقع رکورد دو ماه گذشته خود را شکست.

این در حالی است که ارزش معاملات خرد روز جاری نیز نسبت به روز گذشته بالاتر بود که مجدد رکورد شکنی دیگری به حساب می آید.

رشد دلار نیما، سودآوری شرکت های بورسی را افزایش می دهد

دیگر نکته  ای که پالس مثبتی مهم برای بازار سرمایه محسوب می شود، رشد نرخ دلار نیما است. گفتنی است افزایش نرخ دلار نیما می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر سودسازی شرکت‌های بورسی بگذارد، به ویژه شرکت‌هایی که به صادرات و درآمدهای ارزی وابسته‌اند. به چند دلیل اصلی افزایش نرخ نیما می تواند سود سازی شرکت ها بورسی را افزایش دهند:

1-  شرکت‌هایی که محصولات یا خدمات خود را صادر می‌کنند، درآمدهای خود را به دلار یا ارزهای دیگر کسب می‌کنند. با افزایش نرخ دلار نیما، این درآمدها وقتی به ریال تبدیل می‌شوند، به دلیل افزایش ارزش دلار در مقابل ریال، بالاتر خواهند بود.

2-   شرکت‌های صادراتی معمولاً بخشی از هزینه‌های خود را به ریال پرداخت می‌کنند (مانند حقوق کارکنان یا هزینه‌های داخلی)، بنابراین افزایش نرخ ارز موجب افزایش درآمدهای ریالی آن‌ها می‌شود بدون اینکه هزینه‌ها به همان نسبت افزایش یابد. این باعث افزایش حاشیه سود و بهبود سودآوری می‌شود.

3-   با افزایش نرخ دلار، قیمت کالاهای وارداتی هم افزایش می‌یابد، و این می‌تواند شرکت‌های تولیدکننده داخلی را در بازار رقابتی‌تر کند. به عبارت دیگر، کالاهای تولید داخل ممکن است نسبت به کالاهای وارداتی ارزان‌تر شوند و تقاضای بیشتری داشته باشند.

نرخ بهره همچنان مانع اصلی رشد بازار سهام

یکی از موانعی که به نظر می رسد در شرایط فعلی همچنان مانع رشد مداوم بازار سرمایه شود، نرخ بالای بهره بانکی است. به طور کلی افزایش نرخ بهره می‌تواند به ریزش بازار بورس منجر شود به دلیل اثرات گسترده‌ای که بر عوامل اقتصادی و سرمایه‌گذاری دارد. این عوامل عبارتند از:

کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری در بورس:  وقتی نرخ بهره افزایش می‌یابد، سپرده‌گذاری در بانک‌ها و اوراق قرضه (که ریسک کمتری دارند) جذاب‌تر می‌شود. سرمایه‌گذاران به جای خرید سهام در بورس، ترجیح می‌دهند پول خود را در ابزارهای مالی با ریسک پایین و بازدهی تضمین‌شده مانند سپرده بانکی یا اوراق بدهی سرمایه‌گذاری کنند. این کاهش تقاضا برای خرید سهام باعث افت قیمت‌ها می‌شود.

افزایش هزینه تأمین مالی شرکت‌ها:  شرکت‌ها برای توسعه و سرمایه‌گذاری نیاز به وام و تأمین مالی دارند. با افزایش نرخ بهره، هزینه وام‌ها و اعتبارات افزایش می‌یابد و شرکت‌ها مجبور به پرداخت بهره بیشتری می‌شوند. این موضوع می‌تواند سودآوری شرکت‌ها را کاهش دهد و به همین دلیل ارزش سهام آن‌ها کاهش پیدا کند. کاهش سودآوری شرکت‌ها منجر به کاهش تمایل سرمایه‌گذاران برای خرید سهام آن‌ها می‌شود.

افزایش هزینه فرصت سرمایه‌گذاری:  افزایش نرخ بهره به معنای افزایش هزینه فرصت سرمایه‌گذاری است. وقتی نرخ بهره بالا می‌رود، سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون ریسک اضافی (مثلاً از طریق سپرده‌های بانکی) بازدهی مناسبی کسب کنند. در نتیجه، سرمایه‌گذاران تمایل کمتری به سرمایه‌گذاری در بازارهای پرریسک مانند بازار سهام پیدا می‌کنند، زیرا با سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی یا بانک‌ها می‌توانند به بازدهی مطلوب با ریسک کمتر دست یابند.

کاهش تقاضا برای مصرف و سرمایه‌گذاری:  افزایش نرخ بهره باعث می‌شود که هزینه وام‌گیری برای افراد و شرکت‌ها بیشتر شود. افراد ممکن است کمتر وام بگیرند یا خریدهای خود را به تعویق بیندازند، و شرکت‌ها هم ممکن است از سرمایه‌گذاری‌های جدید خودداری کنند. این کاهش در مصرف و سرمایه‌گذاری می‌تواند به کاهش رشد اقتصادی منجر شود، که خود عاملی برای افت بازار سهام است.

به‌طور کلی، افزایش نرخ بهره فشارهای مالی بیشتری به شرکت‌ها وارد می‌کند و جذابیت سرمایه‌گذاری‌های ریسکی‌تر مانند سهام را کاهش می‌دهد، که همه این عوامل می‌توانند به ریزش بازار بورس منجر شوند.