به گزارش پایگاه خبری آب و انرژی رئیس‌جمهوری ازبکستان گفت که از ابتدای سال آینده میلادی (یک ماه دیگر) در این کشور دوره گذار به حالت اضطراری برای صرفه‌جویی در مصرف آب اعلام خواهد شد، زیرا اقتصاد این کشور به دلیل استفاده غیرمنطقی از آب به شدت در معرض خطر قرار گرفته است.
شوکت میرضیایف رئیس جمهور ازبکستان تصریح کرد که در نتیجه هدررفت آب، اقتصاد ازبکستان سالانه ۵ میلیارد دلار ضرر می‌کند.
وی در توضیح بحران آب در این کشور تصریح کرد: تنها ۲۰ درصد از منابع آبی ازبکستان در داخل این کشور و بقیه در قلمرو کشورهای همسایه واقع شده است.
میرضیایف افزود: بحران آب به دلیل مشکلات در مدیریت منابع فرامرزی و همچنین کاهش آنها ناشی از تغییرات آب و هوایی تشدید شده است.
به گفته میرضیایف، سالانه حدود یک میلیارد دلار صرف مدیریت آب در این کشور می‌شود و دولت بودجه بیشتر را تنها به آموزش، بهداشت و درمان و کشاورزی اختصاص می‌دهد، با این حال، آب به طور موثر استفاده نمی‌شود.
او افزود: به عنوان مثال، سالانه ۱۰ تا ۱۱ متر مکعب برای آبیاری یک هکتار مزرعه پنبه هزینه می‌شود، در حالی که در کشورهایی با آب و هوا و خاک مشابه، به دلیل مدیریت شایسته منابع، این میزان نصف یا یک سوم است.
علاوه بر این، بر اساس پیش‌بینی‌های کارشناسان، تا سال ۲۰۳۰ کمبود آب در این جمهوری می‌تواند به ۱۵ میلیارد متر مکعب برسد.
رئیس‌جمهوری ازبکستان در این راستا چندین وظیفه اولویت دار را با هدف ارتقای بهره‌وری استفاده از منابع طبیعی تشریح کرد.
او ابتدا از بتن‌ریزی یک هزار و ۵۰۰ کیلومتر کانال آبیاری در این کشور در سال آینده خبر داد که چهار برابر سال جاری است و در همین راستا تا سال ۲۰۲۵ باید حدود دو هزار کیلومتر کانال بتن‌ریزی شود. بنابراین به مقامات محلی دستور داده شده است که اکنون ساخت سیستم‌های آبیاری جدید را آغاز کنند.
دومین اولویت، معرفی فناوری‌های صرفه جویی در مصرف آب تعیین شده است. رئیس‌جمهوری ازبکستان خاطرنشان کرد: تنها ۳۰ درصد از ۴.۳ میلیون هکتار اراضی آبی از نوآوری های منجر به صرفه جویی استفاده می‌کند. در این گونه مزارع نیز کاهش مصرف کود و سوخت و افزایش عملکرد وجود دارد.
سومین اولویت اعلام شده، کاهش هزینه‌های تحویل آب باید به حداقل است. ۸۰ درصد ایستگاه های پمپاژ به دلیل قدیمی بودن تجهیزات، مصرف انرژی بالایی دارند. برای حل این مشکل، میرضیایف پیشنهاد سازماندهی روند نوسازی این تاسیسات آبیاری را با مشارکت شرکای خصوصی را مطرح کرد.
وی افزود: پروژه های متعددی در این راستا در حال اجراست. قرار است در آینده ۹۵ ایستگاه به روز شود و ۱۱۸ ایستگاه دیگر به مناقصه آزاد گذاشته شود و احتمالاً برای مدیریت به شرکت های خارجی واگذار شود.
در زمان اتحاد جماهیر شوروی، دو کشور تاجیکستان و قرقیزستان با داشتن منابع آبی فراوان در فصل تابستان کمبود آبی کشورهای دیگر از جمله قزاقستان، ترکمنستان و ازبکستان را تامین می کردند. در مقابل در فصل زمستان مبادله انرژی به صورت عکس انجام می شد، اما در حال حاضر چنین توافقی میان کشورهای آسیای مرکزی برقرار نیست. برخی کشورها از کمبود شدید آب در رنج هستند.
ازبکستان و قرقیزستان سالانه دو هزار متر مکعب آب به ازای هر نفر مصرف می‌کنند
براساس مرکز مطالعات رصد آسیای مرکزی در قزاقستان، در نبود توافق تامین آبی میان کشورهای آسیای مرکزی، مشکلات دیگری مانند رشد جمعیت و استفاده غیرمسئولانه و غیرمنطقی برخی از کشورها به تشدید مشکلات آبی منطقه منجر شده است.
کمبود آب در آینده نزدیک تنها بخشی از مشکلات در آسیای مرکزی است. این مشکلات کمبود آب برای کشاورزی و نیز آلودگی آب آمودریا و سیردریا به خاطر سطح بالای نمک و مواد شیمیایی ناشی از آب مصرفی در کشاورزی را شامل می‌شود. در نتیجه آسیای مرکزی شاهد یک بحران اجتماعی و اقتصادی در منطقه‌ای که در پایین دست این دو رود قرار دارند و نیز کاهش کیفیت زندگی در این نواحی خواهد بود. چرا که جمعیت با کمبود آب روبه‌رو می‌شود و مجبور می‌شود آبی را مصرف کند که نمک زیادی دارد.
استفاده نامناسب و اتلاف منابع آب یکی از ویژگی‌های کشورهای این منطقه است. بر اساس گزارش‌ها، ازبکستان و قرقیزستان سالانه دو هزار متر مکعب آب به ازای هر نفر مصرف می‌کنند و به ترتیب در رتبه‌ی چهارم و پنجم پرمصرف‌ترین کشورها در جهان قرار دارند. تاجیکستان و قزاقستان نیز به ترتیب در رتبه‌های هفتم و یازدهم قرار دارند.
همچنین بر اساس گزارش یورو نیوز از سال ۲۰۰۰ تاکنون منطقه آسیای مرکزی با رشد جمعیت ۱۰ درصدی مواجه بوده و ترکمنستان در کنار دیگر کشورهای این منطقه به عنوان بی کفایت ترین کشور در مصرف آب در جهان شناخته شده است. هم اکنون میزان مصرف آب در کشور ترکمنستان ۱۳ برابر بیشتر از آمریکا اعلام شده است.
آسیای میانه یا آسیای مرکزی سرزمین پهناوری در قاره آسیا است که هیچ مرزی با آب‌های آزاد جهان ندارد و محصور در خشکی است. اگر چه مرزهای دقیقی برای این سرزمین تعریف نشده‌است، ولی به‌طور معمول آن را دربرگیرنده کشورهای ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان می‌دانند.
