پاکستان و کشورهای در حال توسعه دیگر از زمان آغاز پاندمی کووید، بحران‌های متعددی را تجربه کرده اند. آمیزه ای از مسائل مالی، اجتماعی و انرژی، این کشور را در موقعیت خطیری قرار داده است. با نزدیک شدن تابستان، تقاضای انرژی پاکستان رو به افزایش خواهد گذاشت و سرمای هوا در اروپا ممکن است کافی باشد تا این کشور را به بحران دیگری بکشاند.
تقاضای اروپا برای ال‌ان‌جی (گاز طبیعی مایع)، از زمان حمله نظامی روسیه به اوکراین و تحریمهای اروپا علیه گاز روسیه، افزایش پیدا کرده است. تقاضای جهانی برای ال‌ان‌جی افزایش پیدا کرده و به ۱۰۱ میلیون تن در سال ۲۰۲۲ (معادل ۵۸ درصد افزایش نسبت به سال ۲۰۲۱) رسید و اروپا سرگرم کار برای توسعه ظرفیت واردات ال‌ان‌جی به میزان ۳۴ درصد نسبت به سطح سال ۲۰۲۱ بوده است. زمستان گرمتر از حد معمول در اروپا باعث کاهش قیمت ال‌ان‌جی شده است. با این حال، قیمتها همچنان در بالاترین حد چند سال گذشته مانده است.
پیش از این هرگز وضعیت جوی در اروپا تا به این حد فاکتور مهمی در بازارهای انرژی جهانی نبوده است. به لطف زمستان گرمتر، اروپا توانسته است ذخایر گاز طبیعی خود را حفظ کند و حتی برخی، مدعی پایان بحران انرژی اروپا شدند. با این حال، ارزیابیهای اخیر نشان می‌دهد که چنین ادعاهایی ممکن است زودهنگام باشد.
طبق جدیدترین آمار، دمای هوا دوباره رو به کاهش گذاشته است. بر اساس رشته توئیتی که توسط فرانسسکو ساسی، محقق انرژی منتشر شده است، ذخایر گاز از ۸۱ درصد در چند هفته پیش، به ۷۸.۳۵ درصد کاهش پیدا کرده و اکنون به نظر می‌رسد که به پایین ۷۰ درصد رسیده است. با این حال، میزان ذخایر، نسبت به چند سال پیش برای این وقت از سال همچنان بالا مانده است. توده هوای سرد قطبی قدرت بیشتری پیدا کرده است و به این ترتیب می‌توان انتظار داشت دما دوباره در اروپا کاهش پیدا کند و بنابراین، احتمال برداشت از ذخایر گاز افزایش خواهد یافت.
توده هوای سرد قوی بر دمای هوا در شرق آسیا تاثیر گذاشته و ۱۶۰ نفر در افغانستان بر اثر سرما جان باختند و دمای هوا در پکن به منفی ۱۶ درجه رسید. ژاپن نیز با بارش برف روبرو شد. این امر بازارهای ال‌ان‌جی را با فشار صعودی بیشتر قیمتها مواجه می‌کند.
چین یک عامل مبهم دیگر مانده است. با بازگشایی اقتصاد این کشور که تقاضا برای انرژی را افزایش می دهد، ممکن است اروپا با کمبود ۲۷ میلیارد متر مکعبی گاز (در صورت به صفر رسیدن واردات گاز از روسیه و رشد تقاضای چین به سطح سال ۲۰۲۱) روبرو کند.
تحلیلگران بهبود چشمگیر تقاضای چین برای انرژی در سال ۲۰۲۳ را انتظار دارند و پیش‌بینی می‌کنند واردات ال‌ان‌جی به این کشور، به ۷۰ تا ۷۲ میلیون تن (افزایش ۹ تا ۱۴ درصدی بر مبنای سالانه) افزایش پیدا کرده و متعاقبا، قیمتها را بالاتر ببرد. این امر ریسکی برای اروپا خواهد بود که به دنبال ذخیره سازی مجدد گاز برای زمستان آینده است.
بهای معاملات گاز طبیعی روبه رو افزایش داشته است و قیمت پایه گاز اروپا (تی تی اف) اخیرا شش درصد رشد هفتگی داشته که بزرگ‌ترین رشد هفتگی از دسامبر سال ۲۰۲۲ بوده است.
شرایط اقتصادی جهانی، خوشایند کشوری مانند پاکستان که همین حالا هم با اقتصاد دچار افول و کمبودهای زیرساخت نیرو دست و پنجه نرم می کند، نیست.
یک هفته پیش تقریبا کل پاکستان به دلیل قطعی شبکه برق سراسری، به تاریکی فرو رفت. این دومین حادثه مشابه در سه ماه اخیر بود. گاز طبیعی حدود ۴۰ درصد از سبد انرژی این کشور را تشکیل می دهد. پاکستان همچنین حدود ۸۰ درصد از نفت مورد نیاز خود را وارد می کند.
اخیرا شرکت ایتالیایی انی، وضعیت فورس ماژور اعلام کرده و پاکستان را بدون محموله ال‌ان‌جی برای فوریه گذاشت که کمبود ۳۲۵ میلیون فوت مکعب در روز را ایجاد کرد. این امر استفاده از نفت کوره را افزایش داده و متعاقبا باعث افزایش هزینه مصرف کننده خواهد شد.
اگر قیمت ال‌ان‌جی افزایش بیشتری پیدا کند، خرید برای کشور دچار کمبود مالی پاکستان دشوارتر خواهد شد. به عنوان مثال، پیشنهاد شرکت “قطر انرژی” برای صادرات ۳۹.۸ MMBtu در ژوییه، گرانترین قیمت در تاریخ پاکستان بود.
پاکستان اخیرا تلاش‌های خود را برای دریافت نفت ارزان روسیه مضاعف کرده است اما چالشهای دیپلماتیک و فنی متعددی برای اجرای چنین برنامه ای وجود دارد. برای اینکه پالایشگاه‌های پاکستان بتوانند گرید نفتی سنگین و ترش روسیه را پالایش کنند، به میلیاردها دلار سرمایه گذاری نیاز است. به این ترتیب، چنین راه حلی در کوتاه مدت، بعید به نظر می‌رسد.
در مجموع، واردات ال‌ان‌جی آسیا کاهش پیدا کرده و از ۲۸۲ میلیون تن در سال ۲۰۲۱، به ۲۶۳ میلیون تن در سال ۲۰۲۲ رسیده است.
با افزایش دما در پاکستان، بار شبکه نیرو به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا خواهد کرد و دولت را که همزمان آماده می شود ۱.۱ میلیارد دلار وام از صندوق بین‌المللی پول دریافت کند، تحت فشار بیشتری قرار می‌دهد.
مصرف کنندگان از یک سو با افزایش قیمت‌های انرژی و از سوی دیگر با اصلاح قیمتها توسط دولت رو به رو خواهند شد که به گران شدن کم‌سابقه انرژی منتهی می‌شود و احتمال قطعی بیشتر برق افزایش پیدا می‌کند.
بر اساس گزارش اویل پرایس، اجرای سیاستهای انرژی اروپایی، همواره پیامدهای قابل توجهی برای کشورهای در حال توسعه مانند پاکستان داشته است. اکنون که بازارهای گاز طبیعی جهانی با توقف جریان گاز روسیه به اروپا دچار تغییراتی شده است، به نظر می‌رسد هوای اروپا نیز به همین اندازه اهمیت پیدا کرده است.
