تحریمها علیه صادرات نفت ونزوئلا و ایران و اکنون روسیه، باعث رونق گرفتن بازار سیاهی شده که در آن شرکتهای کشتیرانی، حمل و معاملهگران بدون اهمیت دادن به محدودیتهای وضع شده، به فروش نفت تحریمی به کسانی که مایل هستند برای خرید آنها ریسک کنند، ادامه میدهند.
تحریم اتحادیه اروپا علیه واردات نفت روسیه و سقف قیمت برای نفت روسیه که از پنجم دسامبر اجرایی شده است، حمل غیرقانونی نفت به کشورهای خارج از اتحادیه اروپا و گروه هفت که به مکانیزم سقف قیمت ملحق نشدهاند، را افزایش خواهد داد.
روسیه با الگوبرداری از تجربه ایران و ونزوئلا، ناوگانی از نفتکشها را برای صادرات نفت خارج از مکانیزم سقف قیمت، تهیه کرده است تا به صادرات حجم بالایی نفت و فرآوردههای نفتی ادامه دهد. این کشور ممکن است از تاکتیکهایی مانند تغییر مبدا محمولههای نفت، غیرفعال کردن فرستنده نفتکشها و حتی دستکاری موقعیت مکانی نفتکشها از طریق سیستم شناسایی اتوماتیک (AIS) و پنهان کردن مسیر واقعی حرکت آنها، استفاده کند.
تولیدکنندگان و فروشندگان نفت تحریمی، با استفاده از تاکتیکهای پنهانکاری، نفت و فرآورده های نفتی را به دست خریدارانی میرسانند که از دریافت نفت با تخفیف بالا، راضی هستند.
اما همه خریداران به خصوص خریدارانی که در حوزههای قضایی با کنترلهای سخت گیرانه مانند آمریکا هستند، برای بی اعتنایی به تحریمها و نادیده گرفتن مبدا محموله، وسوسه نمیشوند. خریداران دیگر به خصوص پالایشگاههای نفت خصوصی چین اهمیتی به تحریمها نمیدهند چرا که اولویت اصلی آنها، خرید نفت با قیمت پایین و کسب سود خوب از پالایش است. گزارشها و بررسیهای مختلف در چند سال گذشته نشان داده است چین که بزرگترین واردکننده نفت در جهان است، همچنان به خرید نفت ایران و ونزوئلا ادامه میدهد.
خارج از چین، خریداران نگران تحریمهای تصویب شده بوده و به صورت کلی، تلاش میکنند از گریدهای نفتی که مبدا مشکوکی دارند، اجتناب کنند.
ونزوئلا از اسناد جعلی و نفتکشهای متعلق به ایران استفاده میکند. این کشور آمریکای جنوبی، نفت خود را به عنوان نفت مالزی به پالایشگاههای چینی میفروشد.
آبهای مالزی برای انتقال نفت از کشتی به کشتی و مخلوط کردن نفت برای پنهان کردن مبدا واقعی آن معروف هستند. آمار گمرک چین، واردات زیادی از مالزی نشان میدهد و تحلیلگران و ناظران بر این باور هستند که چین همچنان نفت تحریمی را در پوشش نفت عمان یا مالزی وارد میکند.
به گفته تحلیلگران، روسیه هم به میزان فزایندهای به شیوههای دور زدن تحریم مانند پنهان کردن مبدا نفت خود یا دستکاری اطلاعات موقعیت مکانی کشتی، متوسل خواهد شد. روسیه ناوگانی از نفتکشها را برای حمل نفت خود خارج از مکانیزم سقف قیمت جمع کرده و از بعضی از تکنیکهای مورد استفاده ایران و ونزوئلا استفاده میکند.
نفتکشهای حامل نفت ونزوئلا طی یک سال گذشته موقعیت مکانی خود را دستکاری کردهاند و تابستان امسال معلوم شد یک نفتکش با پرچم روسیه در دریای مدیترانه موقعیت خود را دستکاری کرده است.
بر اساس گزارش اویل پرایس، تحقیقات دیده بان گلوبال فیشینگ واچ و اسکای تروت نشان داد نفتکش روسی کاپیتان شمیلکین سیگنال خود را تغییر داده تا نشان دهد در حال دور زدن آبهای یونان است در حالی که این کشتی به مکانی نزدیک مالت و قبرس سفر میکرد.