بازیابی آب‌های آلوده چاه‌های ۴ استان درگیر با خشکسالی
سامانه شیرین‌سازی آب به روش الکترودیالیز معکوس طرحی است که به منظور حفظ منابع آبی در شرایط خشکسالی از سوی یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان اجرایی شده است. شیرین‌سازی آب در روستاهایی که دسترسی به آب شرب ندارند، از اهداف اجرای این پروژه است. در این روش آب شرب از منابع آبی شور استحصال می‌شود و کاربرد آن در مناطق دور افتاده‌ای مانند معادن است.
در این سامانه بر خلاف سایر سیستم‌ها که از روش و مواد شیمیایی استفاده می‌شود، برای شیرین‌سازی آب از منابع شور از جریان الکتریسیته استفاده شده است و با صرف انرژی به نسبت پایینی، آبی با قابلیت شرب تولید می‌کند.
سامانه شیرین‌سازی آب با همکاری استانداری بوشهر در برخی روستاهای این استان نصب شد و در مجموع ۳۵۰ متر مکعب در شبانه‌روز آب تصفیه‌شده در اختیار مردم این روستاها قرار می‌دهد.
علاوه بر آن، خشکسالی‌های پیاپی در استان کرمان کیفیت و کمیت آب این منطقه را به شدت کاهش داده و تامین آب شرب بهداشتی را برای ساکنین این استان با دشواری روبرو کرده است. از این رو این شرکت با افتتاح تصفیه خانه “شهر بابک” استان کرمان با هدف حذف محتوای آرسنیک از آب شرب به روش جذب سطحی با ظرفیت ۹۰ لیتر در ثانیه، آب شرب استان را از لحاظ کمی و کیفی ارتقا داده است.
الکترودیالیز فرآیند جداسازی غشایی است که جهت نمک‌زدایی و حذف یون از آب مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش یون‌ها از طریق غشاهای نیمه تراوا و تحت تاثیر جریان الکتریکی منتقل می‌شوند. غشاها از نوع کاتیونی یا آنیونی هستند که بسته به نوع خود یون‌های مثبت یا منفی را عبور می‌دهند. در روش الکترودیالیز معکوس (EDR)، عوض شدن بار الکتریکی الکترودهای کاتد و آند، موجب جلوگیری از رسوب و افزایش طول عمر سیستم می‌شود.
این شرکت با توسعه تکنولوژی الکترودیالیز این روش را به عنوان روشی نوین در جدا کردن نمک‌ها، یون‌های مزاحم مانند نیترات و فلزات سنگین از آب و پساب پیشنهاد کرده است. به گفته مدیرعامل این شرکت مزیت ویژه این دستگاه علاوه بر بازیابی درصد بالایی از آب، هزینه عملیاتی بسیار پایین آن نسبت به روش‌های دیگر است که از مزایای منحصر بفرد این روش محسوب می‌شود.
سیستم تصفیه آب “نیترات زدایی”، “آرسنیک زدایی”، “کاهش کدورت” و “تصفیه پساب RO” از محصولات این شرکت به شمار می‌روند.
بهاره کاویانی، مدیر عامل این شرکت دانش‌بنیان و مجری طرح با اشاره به طراحی و ساخت سیستم‌های مختلف تصفیه آب با بیان اینکه این پروژه‌ها برای حذف انواع آلاینده‌های یونی از آب آشامیدنی به‌ویژه نیترات اجرایی شده است، گفت: این طرح برای ۳ روستای استان بوشهر اجرایی شده است و با این طرح این مناطق تحت پوشش این طرح برای تامین آب شرب قرار گرفته‌اند.
وی ادامه داد: این سامانه برای تصفیه آب چاه‌های آبی است که آب آنها قابل استفاده برای شرب نبوده و بهره‌برداری از آنها نیازمند فرایند تصفیه بوده است.
کاویانی با بیان اینکه ما در این طرح از روش الکترودیالیز بهره بردیم، خاطر نشان کرد: چندین سال است که فناوری الکترودیالیز را در کشور با کاربرد در تصفیه آب‌های آشامیدنی و حذف یون‌های آلاینده، صنعتی‌سازی کردیم و از آن در مناطق مختلف با کاربردهای مختلف استفاده می‌کنیم.
مجری طرح با تاکید بر اینکه اولین کاربرد این فناوری را برای حذف نیترات در آب تعریف کردیم، خاطر نشان کرد: در گام بعدی از این فناوری برای حذف نمک‌های NaCl و چاه‌های لب شور استفاده شد و در طرح اجرا شده در استان بوشهر، این سامانه در حذف انواع یون‌ها از آب کاربردی شده است.
کاویانی اظهار کرد: تأمین آب شرب مناطق روستایی “علی‌آباد”، “عربی” و “حاج نوشاد” استان بوشهر با استفاده از دستگاه نمک‌زدایی الکترودیالیز معکوس (EDR) از جمله پروژه‌های اجرا شده از سوی این شرکت دانش‌بنیان بوده است و از طریق آن بیش از ۳۵۰ متر مکعب آب شرب در شبانه روز برای ساکنان این مناطق تامین شد.
وی با تاکید بر اینکه خروجی این سامانه آب آشامیدنی است، یادآور شد: علاوه بر آن چندین پروژه را در استان خوزستان اجرایی کردیم، ضمن آنکه این طرح برای برخی از روستاها و شهرهای استان مرکزی که مشکلات وجود نیترات در آب وجود دارد، به دلیل کمبود آب و خشکسالی اجرایی شده است.
به گفته کاویانی، زمانی که به دلیل خشکسالی، شهرها با کمبود آب مواجه می‌شوند، از چاه‌ها اقدام به تامین آب می‌شود که وجود آلاینده‌ها بیشتر مطرح می‌شود.
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان به بیان نحوه کاربرد این سامانه شیرین سازی آب پرداخت و گفت: هم می‌توان این سامانه را بر روی چاه‌های آب نصب و از آن برای تصفیه و انتقال آب به خانواده‌ها استفاده کرد و هم می‌توان آن را در نقاط برداشت آب به کار برد. کاربرد و نصب این دستگاه بستگی به شرایط شهرها و منابع آبی در دسترس دارد.
وی با تاکید بر اینکه این سیستم کاربرد خانگی ندارد، اضافه کرد: از آنجایی که این سیستم‌ها بزرگ است، به گونه‌ای که کوچکترین سایز این دستگاه برای شهرک‌های صنعتی و شهرک‌های مسکونی کاربرد دارد، کاربرد خانگی آن توجیه اقتصادی ندارد.
کاویانی با تاکید بر اینکه ظرفیت تصفیه آب این سیستم به صورت ماژولار قابل افزایش است، گفت: محدودیتی برای پیاده‌سازی این سیستم نداریم و مطابق با شرایط آب، میزان ظرفیت دستگاه قابل تنظیم است، ضمن آنکه این طرح برای کاربردهای مختلفی مانند کشاورزی که نیاز دارند برخی از املاح در آب باقی بماند، قابل اجرا خواهد بود.
