گسـترش ویـروس کرونـا در جهـان و اقدامـات مهـار ایـن بیماری در کشـورها بخـش انـرژی را نیـز دچـار اختـال نمـود. تقاضـای جهانـی انـرژی در سـال ۲۰۲۰ بـا ۴ درصـد کاهـش، بزرگتریـن کاهــش از زمــان جنــگ جهانــی دوم بــوده اســت. بــا ایــن حــال، برخــی کاهــش هــا مثـلا کاهــش تقاضــای بــرق در بخــش صنعتــی و تجــاری بــا افزایــش تقاضــای آن در بخــش مســکونی جبــران شــده اســت.
تأثیـرات همــه گیــری ویــروس کرونا در اســتفاده از انــرژی جهــان
بازگشــت ملایــم فعالیــت هــای اقتصــادی، پیـش بینـی تقاضـای انـرژی در سـال ۲۰۲۱ و تأثیـرات مـداوم همــه گیــری ویــروس در اســتفاده از انــرژی جهــان را تغییــر داده اســت. بــا توجــه بــه داده هــای ســه ماهــه اول ۲۰۲۱، پیـش بینـی مـی شـود کـه بـا برداشـته شـدن محدودیـت هـا و بهبـود شـرایط اقتصـادی، تقاضـای انـرژی ۶/۴ درصـد افزایـش یابـد و مصـرف انـرژی جهانـی در ایـن سـال ۵/۰ درصـد بالاتـر از سـطح قبـل از کویـد ۱۹ باشـد.
بـا ایـن وجـود، چشـم انـداز ســال ۲۰۲۱ بــا عــدم اطمینــان زیــادی روبــرو اســت. ایــن امــر بــه میــزان دسترســی بــه واکســن، میــزان آســیب کشــورها از اعمــال محدودیــت هــا و همچنیــن میــزان و اثربخشــی بســته هــای محــرک اقتصــادی و سیاســتی بســتگی دارد.
چشــم اندازهـای اقتصـادی همچنیـن بیـان مـی کننـد کـه بـا توجـه بـه افزایـش تقاضـا بـرای کالاهـا، خدمـات و انـرژی، تولیـد ناخالـص داخلــی جهانــی از ســطح ســال ۲۰۱۹ فراتــر رود. بــا ایــن حــال، فعالیــت هــای حمــل و نقــل و بــه ویــژه ســفرهای بیــن المللــی بــه شــدت تحــت فشــار قــرار مــی گیرنــد. اگــر تقاضــای حمــل و نقــل در ســال ۲۰۲۱ بــه ســطح قبــل از دوره شــیوع کرونــا برگـردد، تقاضـای جهانـی انـرژی در حـدود ۲ درصـد نسـبت بـه ســال ۲۰۱۹ افزایــش مــی یابــد کــه مــی توانــد نشــان دهنــده بازگشـت کامـل فعالیـت هـای اقتصـادی جهانی باشـد.
تقاضای انرژی با توجه به نوع سوخت متاثر از گسترش ویروس کرونا
تقاضــای ســوخت هــای فســیلی مختلــف در ســال ۲۰۲۰ بطــور مسـاوی کاهـش نیافـت. اقدامـات سـختگیرانه تـردد در سـطوح شــهری و بــرون شــهری موجــب شــد کــه تقاضــا بــرای ســوخت حمــل و نقــل ۱۴ درصــد از ســطح ســال ۲۰۱۹ کاهــش یابــد و بیشــترین آســیب را بپذیــرد. بــه طــور کلــی، تقاضــای نفــت در طــول ســال ۲۰۲۰ در حــدود ۹ درصــد کاهــش داشــته اســت.
علیرغـم افزایـش مـورد انتظـار ۲/۶ درصـدی در سـال ۲۰۲۱، پیــش بینــی مــی شــود کــه تقاضــای جهانــی نفــت در حــدود ۳ درصـد پاییـن تـر از سـطوح ۲۰۱۹ بمانـد و تـا پایـان سـال بـه ســطح قبــل از بحــران بــاز نگــردد. پیــش بینــی مــی شــود کــه مصــرف نفــت در حمــل و نقــل هوایــی ۲۰ درصــد زیــر ســطوح ۲۰۱۹ حتــی تــا دســامبر ســال ۲۰۲۱ باقــی بمانــد. البتــه در سـال ۲۰۲۰، در آسـیا و بـه ویـژه در چیـن، تقاضـای نفت بسـیار بالاتــر ازدوران قبــل از بحــران همــه گیــری کرونــا افزایــش یافتــه اســت. در سـال ۲۰۲۰، تقاضای ذغال سـنگ ۲۲۰ میلیـون تن یـا ۴ درصـد کاهـش یافـت.
بیشـترین کاهـش در مصـرف ذغـال سـنگ بـرای تولیـد بـرق در کشـورهای پیشـرفته بوده اسـت که ۱۵ درصد کاهــش داشــته و بیــش از نیمــی از کاهــش جهانــی زغــال سـنگ را تشـکیل مـی دهـد. ذغـال سـنگ بـه ویـژه بـا تقاضـای پاییـن بـرق، افزایـش تولیـد از انـرژی هـای تجدید پذیـر و پایین بـودن قیمـت گاز بـه شـدت تحـت تأثیـر قـرار گرفـت. لیکـن در سـال ۲۰۲۱، تقاضـای ذغـال سـنگ بـه میـزان زیـادی بازگشـت و همـه کاهـش در سـال ۲۰۲۰ را معکـوس کـرد.
قیمـت هـای پاییـن گاز طبیعـی باعـث شـد کـه در سـال ۲۰۲۰ مصـرف گاز از انعطـاف پذیـری بیشـتری نسـبت بـه ذغـال سـنگ برخــوردار شــود و تقاضــای آن فقــط ۲ درصد کاهــش یابــد. ترکیبــی از ادامـه قیمـت هـای پاییـن تـر و رشـد سـریع در اقتصـاد در سراسـر آسـیا و خاورمیانـه مـی توانـد رشـد ۳ درصـدی تقاضـای گاز را در ســال ۲۰۲۱ ایجــاد کنــد. در نتیجــه پیــش بینــی مــی شــود تقاضــای جهانــی گاز طبیعــی در ســال ۲۰۲۱، ۳/۱ درصــد بالاتــر از ســطح ۲۰۱۹ افزایــش یابــد کــه بیشــترین مقــدار بازگشــت پیــش بینــی شــده در بیــن ســوخت هــای فســیلی مــی باشــد.
تقاضــای جهانــی بــرق در ســال ۲۰۲۰ بــه دلیــل کاهــش قابــل توجــه فعالیــت هــای تجــاری و صنعتــی در حــدود یــک درصــد کاهـش یافـت. این میزان در سـال ۲۰۲۱ تـا ۵/۴ درصـد یعنـی بیـش از ۱۰۰۰ TWH افزایــش مــی یابــد که تقریبــاً ۵ برابــر بزرگتــر از کاهشــی اســت کــه در ســال ۲۰۲۰ در ایــن بخــش اتفـاق افتـاده اسـت و سـهم بـرق را در تقاضـای نهایـی انـرژی به بالاتــر از ۲۰ درصــد مــی رســاند.
تاثیر ویروس کرونا در بخش انرژی های تجدید پذیر
تقریبــاً ۸۰ درصــد افزایــش پیـش بینـی شـده تقاضـا در سـال ۲۰۲۱ مربـوط بـه بازارهـای در حـال ظهـور و اقتصادهـای در حـال توسـعه اسـت کـه نیمـی از ایـن رشـد جهانـی متعلـق بـه جمهـوری خلـق چیـن اسـت.
اسـتفاده از انـرژی هـای تجدیدد پذیـر در سـال ۲۰۲۰ از شـرایط بحــران مصــون مانــده و ۳ درصــد رشــد کــرد کــه بیشــتر بــه دلیـل افزایـش تولیـد بـرق از انـرژی فتوولتائیـک و بـاد اسـت. پیــش بینــی مــی شــود کــه تولیــد بــرق از انــرژی فتوولتائیــک خورشــیدی و بــاد در ســال ۲۰۲۱ بــا ۱۷ درصــد رشــد در مقایسـه بـا سـال ۲۰۲۰ رشـد کنـد. همچنیـن سـهم انـرژی های تجدید پذیــر در تولیــد بــرق تقریبــاً ۳۰ درصــد افزایــش یابــد کــه ایــن میــزان، بزرگتریــن ســهم از شــروع انقــاب صنعتــی مــی باشــد.
تولیــد بــرق آبــی و زیســت تــوده نیــز بــا ســرعت افزایــش مــی یابــد. رشــد تولیــد انــرژی هــای تجدید پذیــر در ســال ۲۰۲۱، ۳/۸ درصــد اســت کــه ســریع تــر از ۷ درصــد افزایــش ســال ۲۰۲۰ اســت. دو ســال رشــد ســریع بــه ایــن معنــی اســت کــه ســهم انــرژی هــای تجدیدپذیــر در کل تولیــد بــرق تقریبــاً بــه ۳۰ درصــد خواهــد رســید، در حالــی کــه ایــن میـزان در سـال ۲۰۱۹ کمتـر از ۲۷ درصـد بوده اسـت.
